Το ρεμπέτικο τραγούδι και το θέατρο σκιών

Η ρεμπέτικη μουσική, έκφραση των λαϊκών και περιθωριακών στρωμάτων της πόλης, πέρασε κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου στη λεγόμενη σμυρνέικη περίοδό της. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και στη διάρκεια ολόκληρης της δεκαετίας 1922-32, κυριάρχησαν ορχήστρες με σαντούρι, βιολιά και ούτι, και με διάσημες τραγουδίστριες όπως η Μαρίκα η Πολίτισσα, η Ρίτα Αμπατζή ή η Ρόζα Ασκενάζυ, που έδωσαν ένα ιδιαίτερο στίγμα, "ανατολίτικο", στη μουσική πορεία του είδους. Η επόμενη δεκαετία χαρακτηρίστηκε "κλασική", καθώς προσδιορίστηκε από τη μουσική παραγωγή μεγάλων ονομάτων συνθετών και δεξιοτεχνών, όπως ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Μπαγιαντέρας, ο Μπάτης, ο Γιάννης Παπαϊωάννου, ο Στράτος Παγιουμτζής. Τα μουσικά όργανα που δέσποσαν ήταν τα μπουζούκια και οι μπαγλαμάδες, ενώ προωθήθηκε η δισκογραφική παραγωγή. Ρεμπέτικη μουσική
όμως, αλλά και δημοτική κατά περίπτωση, ακουγόταν και στις παραστάσεις του καραγκιόζη, από ορχήστρες που συνόδευαν τους νέους ήρωες ενός πολύ παλιού είδους λαϊκού θεάτρου, του θεάτρου σκιών. Οι μάντρες διάσημων καραγκιοζοπαιχτών, όπως του Σπαθάρη και του Μόλλα γέμιζαν, και ήρωες όπως ο μπάρμπα-Γιώργος, ο σιορ Διονύσης ή το κολιτίρι αποθεώνονταν. Μια σχετικά καινούργια φιγούρα, εκείνη του Σταύρακα ή Νώντα, αποκατέστησε μια ακόμα σύνδεση ανάμεσα στο θέατρο σκιών και στον κόσμο της ρεμπέτικης μουσικής. Τα δύο αυτά είδη αποτέλεσαν πολιτισμικές εκδηλώσεις της καθημερινότητας ανθρώπων από ποικίλα γεωγραφικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα που ήρθαν να συγκατοικήσουν στην πόλη, μια πόλη σταυροδρόμι του παρελθόντος με το παρόν.