|
Πλήθων - βιογραφικά στοιχεία
|
|
|
|
Τ
α βασικά χαρακτηριστικά της πνευματικής κίνησης του Μυστρά, το 15ο
αιώνα, παραμένουν ο
αυλικός της χαρακτήρας, το ανανεωμένο ενδιαφέρον για τα κείμενα
του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού
κι η συστηματική μελέτη κι ανάδειξη της πλατωνικής φιλοσοφίας, ως
οδηγού για την οργάνωση της
πολιτείας και της κοινωνίας στο δεσποτάτο του Μοριά. Η σημαντικότερη μορφή λογίου στην πόλη ήταν ο Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων. Ο Πλήθων γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη γύρω στα 1360 και πέθανε στον Μυστρά το 1452. Ελάχιστα στοιχεία υπάρχουν για τα νεανικά χρόνια και για τις σπουδές του. Στα τέλη του 14ου αιώνα πάντως, ζούσε στην Αδριανούπολη, πρωτεύουσα τότε του οθωμανικού κράτους και ήταν μαθητής ενός μυστηριώδους Εβραίου, του Ελισσαίου. Ο Ελισσαίος είχε επηρεαστεί από τη φιλοσοφία του Ζωροάστρη και φαίνεται ότι οι θεολογικές του απόψεις έκλιναν προς τον πολυθεϊσμό και την ειδωλολατρία. Οι οθωμανικές αρχές καταδίκασαν τον Ελισσαίο σε θάνατο στην πυρά για τις παγανιστικές του αντιλήψεις και μετά την εκτέλεση του, ο μαθητής του Πλήθων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αδριανούπολη και να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Ο Πλήθων στην πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους βρέθηκε αντιμέτωπος με την εκκλησιαστική εξουσία, που αντιμετώπιζε με καχυποψία τις φιλοσοφικές του θέσεις. Έτσι σύντομα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πόλη και να καταφύγει στον Μυστρά. Η τοπική Μητρόπολη δεν είχε την οικονομική ισχύ και το κύρος του Πατριαρχείου, ενώ η υψηλή προστασία της πολιτικής εξουσίας, δηλαδή των δεσποτών, διασφάλιζε την κοινωνική θέση και τις ιδιαίτερες απόψεις των λογίων της αυλής. Στον Μυστρά πέρασε ο Πλήθων το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Εδώ έγραψε φιλοσοφικές πραγματείες, υπομνήματα για την πολιτική κατάσταση στο δεσποτάτο του Μυστρά, έργα αστρολογίας και γεωγραφίας. Τα κείμενά του για πολλά και διαφορετικά θέματα και η νέα ανάγνωση της πλατωνικής φιλοσοφίας που πρότεινε, τον καθιέρωσαν, στη συνείδηση των σύγχρονων του λογίων, ως μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της Αναγέννησης στο Βυζάντιο και στην Ιταλία. |
