Δύο ρωμαϊκοί δικτυακοί τόποι
Γεώργιος Ζάχος (Τεύχος 2 / 2002)

Πρόκειται για το διαδικτυακό τόπο (site) του Υπαίθριου Μουσείου του Χέσιγκεν-στάιν, μεταξύ της Στουτγάρδης και της λίμνης Κωνσταντίας, το οποίο στεγάστηκε στο αναστηλωμένο τμήμα μιας ρωμαϊκής «αγροτικής βίλας» (villa rustica) που ανασκάφηκε στην περιοχή. Το site λειτουργεί από τις 28/7/1995 (αρχικά στο Τύμπιγκεν, σήμερα στο Γερμανικό Ιστορικό Μουσείο του Βερολίνου) και η τελευταία ενημέρωση έγινε στις 6/5/2001. Προσφέρεται στην αγγλική και στη γερμανική γλώσσα.

Υπεύθυνος είναι ο δρ. Stefan Schmidt-Lawrenz, που μαζί με την Doris Schmid συνέταξαν και επιμελήθηκαν τα περιεχόμενα. Η διάρθρωση, η επιμέλεια του κόμβου και των φωτογραφιών, η μεταφορά των κειμένων σε HTML και τα γραφιστικά είναι του Joachim Rehmet. Η αγγλική μετάφραση έγινε από τους Victoria Kastner, Constanze Witt, Geoff Carver, Irwin Scollar, ενώ οι φωτογραφίες και τα σχέδια είναι των Thomas Fischer, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κολονίας, και Matthias Seitz, της αρχαιολογικής υπηρεσίας του Τύμπιγκεν.

Η βίλα εντοπίστηκε το 1973. Η συστηματική ανασκαφή της άρχισε το 1978 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα από την αρχαιολογική υπηρεσία του Τύμπιγκεν. Πρόκειται για ένα κτηριακό συγκρότημα που χτίστηκε στα τέλη του 1ου αι. μ.Χ. και εγκαταλείφθηκε γύρω στα μέσα του 3ου αι. μ.Χ. λόγω των επιδρομών των Αλαμανών. Αποτελεί μία τυπική βίλα της Δυτικής Αυτοκρατορίας με περιστύλιο και κεντρική αυλή, βοηθητικούς χώρους (αχυρώνας, μύλοι, λουτρά), ενώ ενδιαφέρον προκαλεί η ύπαρξη ναού. Το σύνολο περικλείεται από τοίχο και έχει έκταση 16 ακρ (περ. 64,5 στρέμματα). Η αναστήλωσή της έγινε μεταξύ του 1985 και του 1991. Το αναστηλωμένο τμήμα μετατράπηκε σε μουσείο το 1991 και δέχεται 40.000 επισκέπτες το χρόνο.

Στο μενού μπορεί να βρει κανείς μια λιτή και περιεκτική Εισαγωγή με πολύ κατατοπιστική και σύντομη αναφορά στη ρωμαϊκή κατάκτηση της ΝΔ Γερμανίας και στην οικιστική οργάνωση της υπαίθρου. Εξίσου σύντομη και περιεκτική είναι η περιγραφή της Βίλας, της ανασκαφής, της αναστήλωσής της και του μουσείου. Εντυπωσιάζει η Περιήγηση, όπου ο επισκέπτης του κόμβου μπορεί να επιλέξει να δει τη βίλα μέσα από πολύ καλές φωτογραφίες με κατατοπιστικό υπομνηματισμό ή να χρησιμοποιήσει τα τρισδιάστατα μοντέλα και τα βιντεοκλίπ διάρκειας 14-80 δευτερολέπτων, σε MPG format ή με χρήση real player. Εκείνο όμως που πραγματικά ξεχωρίζει είναι οι εντυπωσιακές πανοραμικές απόψεις από πέντε διαφορετικά σημεία. Κάθε άποψη κινείται περιστροφικά με ρυθμό τέτοιο, ώστε ο χρήστης να μπορεί να «καθίσει και να απολαύσει την ταινία», όπως γράφουν οι δημιουργοί του κόμβου. Οι ανυπόμονοι έχουν τη δυνατότητα να μετακινήσουν την εικόνα και με το ποντίκι. Παρέχεται επίσης στο χρήστη η δυνατότητα να επιλέξει την καλοκαιρινή, μέσα στα έλατα, ή τη χιονισμένη χειμωνιάτικη όψη της βίλας. Χάρη στη χρήση του Java-Applet "Panorama" τα πανοράματα «κατεβαίνουν» γρήγορα και χωρίς την ανάγκη plug-ins. Για τις αρχαιοδιφικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή μπορεί να ενημερωθεί κανείς από τη σελίδα των Νέων. Υπάρχει επίσης σελίδα Πληροφοριών για το site και για όσους θέλουν να επισκεφθούν από κοντά το μουσείο, στην οποία είναι δυνατό να βρει κανείς και καλά επιλεγμένους συνδέσμους για αρχαιολογία, για μουσεία, αλλά και γενικά για την περιοχή. Το μενού κλείνει με την αρχαιολογική Έρευνα της περιόδου 1992-2000, με το Βιβλίο Επισκεπτών, βασισμένο στο Probook της devpros.com, και τέλος με το Χάρτη Πλοήγησης.

Συνολικά μπορεί να πει κανείς ότι πρόκειται για έναν εξαιρετικό διαδικτυακό τόπο, πολύ φιλικό προς το χρήστη, που συνδυάζει την αισθητική με την απλότητα, τη σαφήνεια και την ταχύτητα, που αξίζει να γίνει παράδειγμα προς μίμηση. Το μόνο ίσως που θα μπορούσε να προστεθεί είναι μία επιλεκτική βιβλιογραφία για τις βίλες αυτού του τύπου για όσους ασχολούνται ερευνητικά με το θέμα.

Ο ’τλας της Ρωμαϊκής Κεραμικής, όπως επιγράφεται ο διαδικτυακός τόπος, είναι μία συλλογή ηλεκτρονικών σελίδων για την κεραμική της Ρωμαϊκής περιόδου που βρέθηκε στη Βρετανία μεταξύ του 1ου αι. π.Χ. και του 5ου αι. μ.Χ., η οποία είχε παραχθεί είτε στην ίδια τη Βρετανία είτε σε άλλα μέρη της αυτοκρατορίας.

Πρωτοεμφανίστηκε στο uklinux.net την άνοιξη του 2000 και η τελευταία ενημέρωσή του έγινε στις 5/9/2001. Για την κατασκευή των σελίδων χρησιμοποιήθηκε μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων επιμέλειας κειμένου, βάσεων δεδομένων και γραφικών σε περιβάλλον Linux, ενώ σε ορισμένα κομμάτια χρησιμοποιήθηκε javascript. Μέχρι στιγμής η διάθεση των σελίδων γίνεται με Mandrake 8.0. Προσφέρεται στην αγγλική γλώσσα, ενώ υπάρχουν και πειραματικές μεταφράσεις της Google στη γερμανική και στη γαλλική.

Είναι δημιουργία του αρχαιολόγου δρ. Paul A. Tyers ο οποίος μου προσέφερε και τις τεχνικές πληροφορίες, ειδικού στη ρωμαϊκή κεραμική της Βρετανίας και στις σχέσεις της με παραγωγές της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, καθώς και στη στατιστική ανάλυση της κεραμικής.

Πρόκειται για ένα διαδικτυακό τόπο που απευθύνεται σε ειδικούς ή ειδικευόμενους στη ρωμαϊκή κεραμική, οι οποίοι μπορούν να αναζητήσουν πληροφορίες είτε μέσα από τον κατάλογο των «σειρών» είτε μέσα από αυτόν των «κατηγοριών» κεραμικής ή ακόμη μέσω του «τόπου παραγωγής». Οι κατηγορίες κεραμικής για τις οποίες δίνονται στοιχεία είναι: αμφορείς, χονδροειδής κεραμική (σκεύη κουζίνας, αποθηκευτικά), καλή κεραμική, ιγδία, terra sigillata. Τόποι παραγωγής είναι η Αφρική, η Βρετανία, η Γαλατία, η Γερμανία, η Ιβηρική, η Ιταλία και η Ανατολική Αυτοκρατορία, ενώ η κάθε σειρά περιλαμβάνει περιγραφή πηλού, σχήματος, σφραγισμάτων, χρονολόγηση, προέλευση, άλλες ονομασίες της σειράς, βιβλιογραφία και συνοδεύεται από σχέδια, φωτογραφίες, χάρτη διασποράς και συνδέσμους με άλλους δικτυακούς τόπους.

1. Κεραμικοί κλίβανοι στη Βρετανία: παρέχονται πληροφορίες για καθέναν μέσω ενός διαδραστικού χάρτη της Βρετανίας. Για κάθε κλίβανο αναφέρονται εκτός από την τοποθεσία, το είδος κεραμικής που παραγόταν σ' αυτόν, χρονολόγηση και βιβλιογραφία.
2. JRPS= βιβλιογραφία κατά θέσεις στα «Journal of Roman Pottery Studies» 1-5 (1986-1992) για ρωμαϊκή κεραμική που βρέθηκε στη Βρετανία. Η βιβλιογραφία και οι κεραμικές σειρές που βρέθηκαν σε κάθε θέση παρέχονται μέσω ενός χάρτη της Βρετανίας τις «ενεργές περιοχές» του οποίου αποτελούν οι θέσεις.
3. SFECAG= βιβλιογραφία των συνεδρίων της Societe Francaise d'Etude de la Ceramique Antique en Gaule (εκδ. L. Rivet, Marseille, 1981- ) για ρωμαϊκή κεραμική που βρέθηκε στη Γαλλία, η οποία παρουσιάζεται μέσω ενός χάρτη της Γαλλίας ανάλογου με αυτόν της Βρετανίας.
4. Samian Ware= βάση στην οποία μπορεί κάποιος να κάνει αναζήτηση με κριτήριο την τυπολογία, την κατηγορία (απλή ή διακοσμημένη κεραμική), το είδος (φιάλη, πινάκιο κτλ.) ή τη χρονολόγηση εισαγωγής της σειράς στη Βρετανία και να δει το αντίστοιχο σχέδιο του τύπου. Έχει επίσης τη δυνατότητα να επιλέξει από τη σχεδιοθήκη της βάσης και να δει την τυπολογία και τη χρονολόγηση της επιλογής του. Επισημαίνεται ότι εδώ ο όρος «Samian» χρησιμοποιείται για μία συγκεκριμένη σειρά της γαλατικής ερυθροβαφούς κεραμικής και όχι για την ομώνυμη παραλλαγή της Ανατολικής Sigillata B.
5. NRFR= αντιστοίχιση των σελίδων του ’τλαντα με τους κωδικούς της National Roman fabric Reference collection και το αντίστροφο.

’λλες σελίδες που παρέχονται είναι: α) οδηγίες για το πώς να σαρώσεις (scanning) όστρακα και τα προτεινόμενα γι' αυτή λογισμικά, β) εργαλεία για τη μελέτη κεραμικής και οδηγίες χρήσης τους (μικροσκόπια, Munsell Soil Color Chart, μετρητές διαμέτρου, φόρμες καταγραφής) και μία καλή συλλογή συνδέσμων.

Γενικά πρόκειται για ένα διαδικτυακό τόπο που δε διακρίνεται για την καλαισθησία αλλά για τη χρηστικότητά του. Στα υπέρ του θα πρέπει να καταγραφεί η τακτική ενημέρωση και η αρκετά σύγχρονη βιβλιογραφία, ενώ ως μειονέκτημα η έλλειψη χάρτη πλοήγησης. Είναι πραγματικά δυστύχημα η απουσία ενός παρόμοιου διαδικτυακού τόπου και για το ανατολικό τμήμα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Τελευταία πρόσβαση: Σεπτέμβριος 2001

Μπορείτε να επιστρέψετε στις δικτυοκρισίες δικτυογραφίες

| δικτυοκρισίες δικτυογραφίες | ανακοινώσεις | επικοινωνία |
| αρχείο τευχών | επόμενο τεύχος | οδηγίες υποβολής άρθρων |
| τρέχον τεύχος | ΙΜΕ | πνευματικά δικαιώματα |
| αρχή σελίδας | αλλαγή γλώσσας |

© 2002: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού