ολλά από τα έργα της δημώδους λογοτεχνίας που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας παρουσιάζουν χαρακτηριστικά ενός αναπτυγμένου και εκλεπτυσμένου ποιητικού ιδιώματος. Είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι οι σχετικά λίγοι μάρτυρες της δημώδους λογοτεχνίας αναδύθηκαν μέσα από το κενό, χωρίς να έχει υπάρξει ευρύτερη καλλιέργεια ποιητικών ειδών, συμβάσεων και τεχνικών στη δημώδη γλώσσα. Η εξάρτηση της δημώδους λογοτεχνίας από τα πρότυπα της λόγιας λογοτεχνίας δεν αρκεί για να εξηγήσει τη γένεση και εξέλιξή της. Μολονότι οι δεσμοί είναι ισχυροί, κυρίως σε ό,τι αφορά τη συνέχεια λογοτεχνικών ειδών και την έντονη παρουσία της ρητορικής, παρατηρούνται σημαντικές καινοτομίες που δύσκολα θα μπορούσαν να επιτευχθούν σ' ένα εντελώς αδιαμόρφωτο λογοτεχνικό πεδίο. Ο κήπος της δημώδους παραγωγής πρέπει να ήταν μεγαλύτερος και πλουσιότερος απ' ό,τι τα συχνά κακοδιατηρημένα άνθη του μας αφήνουν να φανταστούμε.
Ούτε η επίδραση της δυτικής μεσαιωνικής λογοτεχνίας θα μπορούσε να εξηγήσει μονομερώς την εκλέπτυνση του ποιητικού ιδιώματος, την εξελιγμένη αφηγηματική τεχνική και την υψηλή αισθητική ποιότητα πολλών σχετικά πρώιμων λογοτεχνικών επιτευγμάτων (για παράδειγμα, ορισμένες μυθιστορίες). Αντίθετα, τα δυτικά μεσαιωνικά έργα που μεταφράζονται ή διασκευάζονται στη δημώδη γλώσσα δείχνουν μάλλον να προσαρμόζονται στις λογοτεχνικές συμβάσεις της βυζαντινής δημώδους λογοτεχνίας παρά να τις εκτοπίζουν. Τα διαθέσιμα στοιχεία εξάλλου φανερώνουν ότι οι μεταφράσεις και διασκευές δυτικών έργων χρονολογικά τοποθετούνται μετά τη σύνθεση των πρωτότυπων ερωτικών μυθιστοριών. Το φαινόμενο αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ήδη διαμορφωμένου λογοτεχνικού υπόβαθρου. Είναι γεγονός ότι οι επαφές ανάμεσα στο Βυζάντιο και το δυτικό κόσμο πυκνώνουν από το 12ο αιώνα και μετά. Τα δυτικά έργα γίνονται γνωστά στο Βυζάντιο, όμως οι επιδράσεις της δυτικής λογοτεχνίας παραμένουν επιφανειακές, καθώς οι ομοιότητες ανάμεσα σε δυτικά και βυζαντινά έργα εντοπίζονται περισσότερο σε κοινούς τόπους και θέματα και οφείλονται κυρίως σε παράλληλες εξελίξεις παρά στη μίμηση δυτικών έργων.