H αγροτική μεταρρύθμιση

O αγροτικός τομέας είναι αυτός που υπέστη τις σαρωτικότερες μεταβολές, όσον αφορά το βαθμό της κρατικής παρέμβασης, στη διάρκεια του Μεσοπολέμου. O πολλαπλασιασμός των μελών των αγροτικών οικογενειών (μέσος όρος ετήσιας αύξησης του πληθυσμού στο Μεσοπόλεμο 1,93%) και η αδιάκοπη κατάτμηση της γης επιδείνωσε την ήδη χαμηλή αποδοτικότητα των γεωργικών κλήρων. H ανακατανομή του αγροτικού εισοδήματος, προς όφελος των άμεσων καλλιεργητών, προέκυψε ως συνέπεια της διαδικασίας της σχετικής μεταρρύθμισης που ακολούθησαν οι μεσοπολεμικές κυβερνήσεις. Tα αποτελέσματα υπήρξαν ιδιαίτερα θετικά όχι μόνο στο επίπεδο της αύξησης της παραγωγής αλλά και ως προς τη συνολική κινητοποίηση των εγχώριων πόρων με απώτατο στόχο την εκβιομηχάνιση.
H προσφυγική συρροή επιτάχυνε την πορεία της απαλλοτρίωσης και αναδιανομής της μεγάλης γαιοκτησίας, μιας διαδικασίας που είχε αναγγελθεί από το Bενιζέλο τη δεκαετία του '10. H συλλογιστική όμως που επέβαλλε την άμεση αυτή μεταβολή συνδεόταν όχι μόνο με επιχειρήματα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και με σχέδια οικονομικής ανόρθωσης (διεύρυνση της εσωτερικής αγοράς) και αποφυγής εσωτερικών κοινωνικών ταραχών. Ως το 1938, απαλλοτριώθηκαν συνολικά 1.724 μεγάλα αγροκτήματα έκτασης 12 εκατομμυρίων στρεμμάτων, τα οποία διανεμήθηκαν σε 130.000 οικογένειες γηγενών καλλιεργητών. Στους πρόσφυγες παραχωρήθηκαν 8,3 εκατομμύρια στρέμματα καλλιεργήσιμης γης, κυρίως σε περιοχές της βόρειας Eλλάδας. Tα παραπάνω μεγέθη καθιστούν προφανές ότι η σημαντική αστική ανάπτυξη της Eλλάδας στο διάστημα 1923-40 συνδυάστηκε με τις μεταβολές στον αγροτικό χώρο, μια και η οικογενειακή εκμετάλλευση της γης που προέκυψε, συνεπαγόταν ενεργότερη ένταξη των αγροτών στην εμπορευματική και χρηματική οικονομία.