.
FHW Button

13ος αιώνας: Ζωγραφική

διάσπαση της αυτοκρατορίας μετά την τέταρτη Σταυροφορία (1204) επιδρά και στην καλλιτεχνική δραστηριότητα της περιόδου.

Η ίδρυση αυτόνομων ανταγωνιζόμενων κρατών είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων κέντρων, όπου θα αναπτυχθούν οι τέχνες. Οι έλληνες, σέρβοι και βούλγαροι ηγεμόνες, που θεωρούν τους εαυτούς τους νόμιμους κληρονόμους του βυζαντινού θρόνου, αναπτύσσουν αξιόλογα οικοδομικά προγράμματα και χρηματοδοτούν την τοιχογράφηση ναών. Από την άλλη μεριά η Κωνσταντινούπολη, το καλλιτεχνικό και πνευματικό κέντρο της αυτοκρατορίας, πέφτει στα χέρια των Λατίνων και η ενότητα που χαρακτήριζε τη ζωγραφική της προηγούμενης περιόδου των Κομνηνών χάνεται. Νέες τάσεις, που εξελίσσονται μέσα από την προοδευτική τεχνοτροπία του τέλους του 12ου αιώνα αλλά και συντηρητική επιστροφή στην υστεροκομνήνεια τέχνη χαρακτηρίζουν τη ζωγραφική του 13ου αιώνα.

Μετά την ανακατάληψη της πρωτεύουσας (1261) η εικόνα σταδιακά μεταβάλλεται. Η πρώτη φάση της παλαιολόγειας ζωγραφικής που διαρκεί μέχρι το 1300 περίπου χαρακτηρίζεται από την έντονη αναβίωση κλασικών προτύπων. Η αρμονία και η μνημειακή κλίμακα των μορφών, που φέρνουν στο νου αρχαία αγάλματα, η προσπάθεια απόδοσης του χώρου και μία ψυχογραφική διάθεση αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της ζωγραφικής αυτής που οι μελετητές ονομάζουν πρώτη παλαιολόγεια τεχνοτροπία. Προς τα τέλη του αιώνα η τάση αυτή θα φτάσει στο απόγειό της δίνοντας τέτοια έμφαση στην απόδοση του όγκου των μορφών και των ενδυμάτων, ώστε να ονομαστεί ογκηρή ή βαριά τεχνοτροπία. Η εξάπλωση που θα γνωρίσει η τάση αυτή, αλλά και η απήχησή της στις επαρχιακές και λατινοκρατούμενες περιοχές της αυτοκρατορίας, είχε ως συνέπεια η τέχνη να αποκτήσει μία ομοιομορφία. Το γεγονός αυτό συνδέεται πιθανότατα με την επαναλειτουργία του μεγάλου καλλιτεχνικού κέντρου της αυτοκρατορίας, της Κωνσταντινούπολης, και τη διακίνηση των νέων ρευμάτων και αισθητικών τάσεων.

Μέσα από ενδεικτικά παραδείγματα τοιχογραφικών συνόλων θα παρουσιαστεί η εξέλιξη της τέχνης στη διάρκεια του 13ου αιώνα, από το 1204 μέχρι την ανακατάληψη της Πόλης και στη συνέχεια μέχρι το 1300 περίπου.

Δες επίσης : Tεχνοτροπικές τάσεις στα τέλη του 12ου αιώνα