.
FHW Button

Εκκλησία και μοναχισμός: η οικονομική κατάστασή τους

ατά την Υστεροβυζαντινή περίοδο η Εκκλησία αποτελούσε σταθερό καταφύγιο και σωτηρία για τους ανθρώπους που ζούσαν μέσα σε κλίμα κοινωνικής αναταραχής, οικονομικής παρακμής, αλλά και κάτω από τον ολοένα αυξανόμενο κίνδυνο που προκαλούσαν οι εξωτερικές απειλές για το κράτος.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι συχνότερα από ό,τι στο παρελθόν μέλη της βυζαντινής αυτοκρατορικής οικογένειας έβρισκαν καταφύγιο ή γίνονταν μοναχοί προς το τέλος της ζωής τους, ενώ συχνά οι αυτοκράτορες προσπαθούσαν να πάρουν με το μέρος τους τα μοναστήρια ευνοώντας τα με προνόμια και δώρα. Συχνά ολόκληρα χωριά με τις γαίες, τους κατοίκους και τους φόρους τους δίνονταν ως δωρεά σε μοναστήρια. Tην αυξανόμενη επιρροή του βυζαντινού μοναχισμού στην κοινωνία αποδεικνύουν και οι ποικίλες δωρεές των πολιτών, που εκφράζουν μ' αυτόν τον τρόπο την αγάπη τους προς το μοναχισμό. Tο αποτέλεσμα ήταν οι μονές να αποτελέσουν μια σημαντική οικονομική δύναμη με τεράστια περιουσία.

H εκκλησία έγινε ο πλουσιότερος γαιοκτήμονας της υστεροβυζαντινής κοινωνίας. Mέσα στους κόλπους της υπήρχαν ωστόσο αρκετές διαβαθμίσεις κυρίως ανάμεσα στα μικρά μοναστήρια και τις εκκλησίες που κατείχαν μικρές εκτάσεις γης και τις μεγάλες μονές με τις τεράστιες κτηματικές περιουσίες. Έτσι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η Eκκλησία εντάσσεται στην αριστοκρατική τάξη, όχι μόνο γιατί πολλά μοναστήρια συγκαταλέγονταν στους μεγάλους γαιοκτήμονες, αλλά και γιατί ταυτίζονταν ως ένα βαθμό τα συμφέροντα του κλήρου και της αριστοκρατίας.