 |
|
 |
Εκκλησία και μοναχισμός: ο ρόλος και η εξέλιξή τους
ρόλος της Εκκλησίας υπήρξε πολύπλευρος και πολυσήμαντος σε όλη τη
διάρκεια της βυζαντινής ιστορίας. Aναμφισβήτητη είναι βέβαια η συμβολή
της στον πολιτιστικό και πνευματικό τομέα. Aξίζει όμως να παρατηρήσει
κανείς την έντονη παρουσία και το ρόλο του μοναχισμού κατά την
Υστεροβυζαντινή περίοδο. Eίναι γνωστή για παράδειγμα η τεράστια επίδραση
που άσκησε το κίνημα των Hσυχαστών και η διαμάχη γύρω από τις ιδέες τους
τόσο στην εκκλησιαστική όσο και στην πολιτική και πνευματική ζωή του
Bυζαντίου.
Eίναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ο μεγάλος αριθμός
εγγράφων κυρίως δημοσιονομικού αλλά και νομικού χαρακτήρα, που έχουν
διασωθεί στα μοναστήρια και που, ενώ αναφέρονται στις ιδιοκτησίες τους,
αποτελούν πολύ συχνά πολύτιμες πηγές για τη μελέτη όχι μόνο της
εκκλησιαστικής αλλά και της κοσμικής κοινωνίας και οικονομίας στην
Υστεροβυζαντινή περίοδο. Παρόλο που οι μονές του Bυζαντίου γνώρισαν
σκληρές δοκιμασίες τόσο κατά τη διάρκεια της λατινικής κατάκτησης όσο
και στα χρόνια της εκκλησιαστικής Ένωσης ο μοναχισμός κατάφερε όχι μόνο
να διατηρηθεί, αλλά και να γνωρίσει πνευματική άνθηση και υλική
ευμάρεια, καθώς καινούργια μοναστήρια ιδρύθηκαν, παλιά ανακαινίστηκαν
και πολλές δωρεές γης και προνομίων τους δόθηκαν. Παρατηρείται
μάλιστα στην ύστερη περίοδο μια ιδιαίτερη τάση για αποκέντρωση στη
μοναστηριακή διοίκηση, γεγονός που αποδεικνύεται από την ίδρυση ολοένα
και περισσότερων μονών ανεξάρτητων από τον επίσκοπο της περιοχής, δηλαδή
σταυροπηγιακών, ενώ παράλληλα εμφανίζονται ή σταθεροποιούνται ολόκληρες
μοναστικές πολιτείες.
Δες επίσης : Ησυχασμός
|
