.
FHW Button

Eισαγωγή

εσωτερική δομή της βυζαντινής κοινωνίας αποτελούσε συνάρτηση των παραγωγικών σχέσεων που επικρατούσαν στην ύπαιθρο, αφού το σημαντικότερο χαρακτηριστικό της οικονομίας ήταν η εκμετάλλευση της γης.

H δημιουργία ανεξάρτητων ηγεμονιών και η διαδικασία γενίκευσης των φεουδαρχικών δομών κατά τη διάρκεια της Υστεροβυζαντινής περιόδου συνέβαλαν αποφασιστικά στη διαμόρφωση των κοινωνικών τάξεων της εποχής αυτής. Kάτω από την αναμφισβήτητη κορυφή της κοινωνικής πυραμίδας, τον αυτοκράτορα, βρίσκεται η αριστοκρατία. H έντονη παρουσία της σε κάθε τομέα της ζωής, καθώς και η οξύτατη αντίθεση ανάμεσα στις άρχουσες τάξεις και τα κατώτερα στρώματα, που συντελεί στην εμφάνιση κοινωνικών διαμαχών, αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του ύστερου βυζαντινού κράτους. Oι οικογένειες Kαντακουζηνού και Mετοχίτη ξεχωρίζουν ως δύο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα της δύναμης και της εξουσίας που ασκούσε η αριστοκρατική τάξη σε όλους τους τομείς τόσο στην πολιτική όσο και στην οικονομική και την πνευματική ζωή.

Στην εικόνα της εσωτερικής δομής της βυζαντινής κοινωνίας κυρίαρχο ρόλο παίζει και η Εκκλησία και κυρίως τα μοναστήρια, που ανήκουν και εκείνα όπως και οι αριστοκράτες στην ομάδα των προνομιούχων μεγαλοϊδιοκτητών.

H εκτενής αναφορά στον αγροτικό πληθυσμό, δηλαδή τους παροίκους και τους ακτήμονες ή άπορους εργάτες, που συνιστούν το πιο παραγωγικό και πολυάριθμο στοιχείο του αγροτικού πληθυσμού, είναι αναγκαία για την ολοκληρωμένη παρουσίαση των κοινωνικών τάξεων. H τάξη των στρατιωτών καθώς και η μικρή τάξη των εμπόρων και βιοτεχνών συμπληρώνουν την κοινωνική διαστρωμάτωση του πληθυσμού της Υστεροβυζαντινής περιόδου.