Oι μεταρρυθμίσεις του Τανζιμάτ, παρά το γεγονός ότι δεν προώθησαν πάντοτε ριζοσπαστικά μέτρα, προκάλεσαν μια πρωτοφανή για την Aυτοκρατορία ρήξη με την παράδοση. Η αύρα που περιέβαλλε το ιδεολογικοποιημένο παρελθόν, ο σεβασμός που κάλυπτε καθετί το οποίο νομιμοποιούνταν από την πραγματική ή όχι μακρόχρονη χρήση ως κανόνας συμπεριφοράς, ως "συνήθεια" (αντέτ-adet), υποχώρησε μπροστά στο ιδεολογικό οπλοστάσιο των νέων καιρών. Έννοιες που είχαν εισαγάγει στην Aυτοκρατορία οι διανοούμενες ελίτ των βαλκανικών λαών, όπως η πρόοδος, τα φώτα του πολιτισμού, η ανεξιθρησκεία, η έννοια του πολίτη, χρησιμοποιούνταν τώρα από την ίδια την οθωμανική εξουσία. Tούτο, σε συνδυασμό με τις τολμηρές μεταρρυθμιστικές διακηρύξεις περί ισότητας, αντιπροσώπευσης και ορθολογικοποίησης της διοίκησης, γέννησε σε πολλούς υπηκόους της Aυτοκρατορίας νέες προσδοκίες. Tο μέλλον ήταν πια ο κατεξοχήν χρόνος αναφοράς, ο χρόνος στον οποίο κράτος και υπήκοοι εναπόθεταν την ευόδωση των ελπίδων τους. Έτσι, οι μη μουσουλμάνοι περίμεναν την πραγματοποίηση των προσδοκιών που είχαν γεννήσει οι κρατικές υποσχέσεις περί ισότητας, οι έμποροι την κωδικοποίηση του εμπορικού δικαίου και γενικά την παροχή διευκολύνσεων κατά τις ανταλλαγές, οι αγρότες την ασφάλεια κατοχής των γαιών τους οι λόγιοι την κατοχύρωση των δικαιωμάτων έκφρασης και ελευθεροτυπίας.

Oι μη Mουσουλμάνοι περίμεναν την πραγματοποίηση των προσδοκιών που είχαν γεννήσει οι κρατικές υποσχέσεις περί ισότητας.

Πολλά από αυτά και από άλλα παρόμοια αιτήματα προϋπήρχαν του Τανζιμάτ, οι μεταρρυθμίσεις όμως τους έδωσαν νέα ένταση, καθώς εκτίναξαν στα ύψη τις προσδοκίες των υπηκόων. Παράλληλα, οι μεταρρυθμιστές προσπαθούσαν να συμβιβάσουν τις αντιθέσεις και να αποφύγουν τους κινδύνους που εγκυμονούσαν οι συχνά αντιφατικές μεταξύ τους απαιτήσεις των ποικίλων κοινωνικών ομάδων, ικανοποιώντας κατά κανόνα τις λιγότερο ριζοσπαστικές. Η ικανοποίηση όμως κάποιων αιτημάτων έδινε νέα ένταση στα υπόλοιπα και τόνιζε ακόμη περισσότερο την απόσταση ανάμεσα σε κεκτημένα και προσδοκίες.