Λίγες και αντιφατικές είναι οι ενδείξεις που έχουμε για τη χρήση των πρώτων κεραμικών αγγείων στις αρχές της Νεολιθικής. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις της αρχαιολόγου Κ. Vitteli, που μελέτησε την κεραμική από τα ανώτερα νεολιθικά αρχαιολογικά στρώματα του σπήλαιου Φράγχθι Ερμιονίδας, τα πρώτα κεραμικά σκεύη δε φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκαν για την παρασκευή της τροφής, αφού μερικά από αυτά δεν ήρθαν σε επαφή με φωτιά και είναι προϊόντα ανεπτυγμένης τεχνολογίας. Εξίσου λιγοστές είναι και οι ενδείξεις που να προτείνουν ότι η κατασκευή των πρώτων αγγείων εξυπηρέτησε αποθηκευτικές ανάγκες. Εικάζεται ότι τα καλύτερα από αυτά τα αγγεία ήταν προϊόντα διακίνησης και ανταλλαγών, με σκοπό τη σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ των κοινοτήτων.

Η χρήση ορισμένων κατηγοριών αγγείων για τροφοπαρασκευαστικές λειτουργίες σημειώνεται από τα τέλη της Μέσης Νεολιθικής και μετά. Ιδιαίτερα κατά τη Νεότερη Νεολιθική δημιουργούνται νέες ποικιλίες κεραμικής με ευδιάκριτες λειτουργίες: τα χονδροειδή αγγεία είχαν κυρίως χρηστική λειτουργία, αφού χρησίμευαν ως σκεύη τοποθέτησης και αποθήκευσης της τροφής -υγρής και στερεής- ενώ τα λεπτότεχνα αγγεία, με την πλούσια διακόσμηση και την ποικιλία των χρωμάτων που ήταν αποτέλεσμα μιας πετυχημένης όπτησης, είχαν υψηλή ανταλλακτική αξία στα δίκτυα ανταλλαγών της εποχής.

Πολλές φορές η ομοιογένεια των διακοσμητικών μοτίβων που χρησιμοποιούνται μαρτυρά την ύπαρξη συγκεκριμένων τοπικών τεχνοτροπιών (στυλιστικών ρυθμών) και παραδόσεων. Τα αγγεία ήταν κατασκευασμένα από έμπειρους και εξειδικευμένους τεχνίτες, που, αν και δεν ασχολούνταν αποκλειστικά με την παραγωγή κεραμικής για εμπορευματικούς λόγους, κατείχαν την απαραίτητη τεχνογνωσία και εμπειρία που θα τους προσέδιδε κύρος στην τοπική τους κοινωνία.

Για το φύλο του κεραμέα απουσιάζουν οι ενδείξεις. Ο οικιακός χαρακτήρας όμως της κεραμικής αλλά και εθνογραφικά παράλληλα από άλλες κοινωνίες υπογραμμίζουν τη σημαντική συμβολή της γυναίκας στην αλυσίδα παραγωγής, ακόμα και αν αυτή ανήκε στους άνδρες.