 |
O Καννέλος Δεληγιάννης, γόνος μιας από τις ισχυρότερες οικογένειες προυχόντων
της Πελοποννήσου, της επαρχίας Καρύταινας, υπήρξε μαζί με τον αδελφό του
Αναγνώστη πρωτεργάτης της Επανάστασης στην Πελοπόννησο. Στη διάρκεια του
Αγώνα πρωταγωνίστησε στις εσωτερικές πολιτικές διαμάχες και συγκρούσεις
που εκδηλώθηκαν ιδίως στην Πελοπόννησο. Με την εγκαθίδρυση του ελληνικού
κράτους ο Κ. Δεληγιάννης και η οικογένειά του τέθηκαν στο περιθώριο των
πολιτικών διεργασιών. Επιπρόσθετα, η οικογένειά του, όπως και οι άλλες
οικογένειες προυχόντων, έγινε στόχος αρνητικής κριτικής σχετικά με τη συμμετοχή
της στους κοινοτικούς θεσμούς κατά την προεπαναστατική περίοδο, αλλά και
για τη στάση της στη διάρκεια της Eπανάστασης. Στις επιθέσεις αυτές επιχείρησε
να απαντήσει ο Κ. Δεληγιάννης με τη συγγραφή των Απομνημονευμάτων
του, αλλά και με ένα δεύτερο κείμενο που φέρει τον τίτλο Ανασκευή της
ιστορίας του Σπυρίδωνα Τρικούπη. Το παρακάτω απόσπασμα βρίσκεται στο
K. Δεληγιάννης, Απομνημονεύματα, τ. Γ΄, στη σειρά Aπομνημονεύματα
των αγωνιστών του 1821, (εισαγωγή-επιμέλεια Γ. Τσουκαλάς), Αθήνα, 1957, σ. 17
"Δεν είχον ούτε την διάθεσιν, ούτε τον σκοπόν δια να γράψω ποτέ
τα προηγούμενα της Ελληνικής Επαναστάσεως, όσα προετοίμασαν αυτήν έως το
1821, μήτε ιστοριογράφος να γίνω, δια να μη νομίσωσιν οι επερχόμεναι γενεαί
ότι συνέγραψα είτε υπέρ εμαυτού (κινούμενος από φιλαυτίαν ή φιλοδοξίαν
ή από πνεύμα εκδικήσεως) είτε υπέρ των συγγενών και φίλων μου, είτε υπέρ
της οικογένειάς μου. Aλλ' επειδή πολλοί συνέγραψαν και συγγράφουν την ιστορίαν
της Ελληνικής Επαναστάσεως, άλλοι κατά το δοκούν, άλλοι δια συμφέρον κερδοσκοπίας
και άλλοι δια να εξυμνήσει έκαστος τον πατρώνα του και τη φατρία του και
να ενταφιάσουν τας εκδουλεύσεις, τας θυσίας και τα ένδοξα κατορθώματα των
αθανάτων προμάχων, αυτουργών και θεμελιωτών αυτής, παρεμόρφωσαν και εκιβδήλωσαν
την παρθένον και αγνήν αυτής ιστορίαν με μυρίας ψευδολογίας. Δια τούτο
έκρινα ιερόν χρέος μου (μ' όλην την προβεβηκυίαν ηλικίαν μου) να γράψω
όσα γνωρίζω εκ παραδόσεως των προγόνων μου, του πατρός μου και άλλων αρχαίων
ανδρών, γεγονότα προ της επαναστάσεως του 1769, και τα μετά την επανάστασιν
αυτήν, εις όσα ο ίδιος έλαβον μέρος ενεργητικόν και όσα πραγματικώς ηκολούθησαν,
προς γνώσιν των απογόνων μας."
Ο Μακρυγιάννης υπήρξε μικρής εμβέλειας καπετάνιος στη διάρκεια της Επανάστασης.
Η φήμη που περιβάλλει το όνομά του είναι κατά πολύ μεταγενέστερη της εποχής
που έζησε. Η "απελέκητη" γραφή του όπως την ονομάζει ο ίδιος
γοήτευσε στις αρχές του αιώνα -οπότε βρέθηκε και εκδόθηκε για πρώτη φορά
το χειρόγραφο των απομνημονευμάτων του- τους διανοούμενους της λεγόμενης
γενιάς του '30. Στο Μακρυγιάννη, όπως και στο λαϊκό ζωγράφο Θεόφιλο, ανακάλυψαν
την ενσάρκωση των θέσεών τους για την ελληνικότητα. Για το παρακάτω απόσπασμα
χρησιμοποιήθηκε η έκδοση: Mακρυγιάννη Aπομνημονεύματα, εισαγωγή-σχόλια
Σπ. I. Aσδραχά, Aθήνα, Mέλισσα/Kαραβίας, 1957, σ. 546-547.
"Aυτά δεν τα λέγω εγώ μοναχός, τα λέγει όλο το κοινό και οι εφημερίδες.
Kι όσα σημειώνω τα σημειώνω γιατί δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικον να πνίγη
το δίκιον. Δια κείνο έμαθα γράμματα εις τα γεράματα και κάνω αυτό το γράψιμον
το απελέκητο, ότι δεν είχα τον τρόπον όντας παιδί να σπουδάξω· (...) Γράφουν
σοφοί άντρες πολλοί, γράφουν τυπογράφοι ντόπιοι και ξένοι διαβασμένοι για
την Ελλάδα -ένα πράμα μόνον με παρακίνησε κι εμένα να γράψω, ότι τούτην
την πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί, και σοφοί κι αμαθείς και πλούσιοι και
φτωχοί και πολιτικοί και στρατιωτικοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι·
όσοι αγωνιστήκαμεν, αναλόγως ο καθείς, έχομεν να ζήσωμεν εδώ. Tο λοιπόν
δουλέψαμεν όλοι μαζί, να την φυλάμεν κι όλοι μαζί και να μην λέγη ούτε
ο δυνατός "εγώ", ούτε ο αδύνατος. Ξέρετε πότε να λέγη ο καθείς
"εγώ"; Όταν αγωνιστή μόνος του και φκιάση, ή χαλάση, να λέγη
"εγώ"· όταν όμως αγωνίζονται πολλοί και φκιάνουν, τότε να λένε
"εμείς". Eίμαστε εις το "εμείς" κι όχι εις το "εγώ".
Και εις το εξής να μάθωμεν γνώση, αν θέλωμεν να φκιάσωμεν χωριόν, να ζήσωμεν
όλοι μαζί."
|
 |