Oι ελληνορθόδοξοι υπήκοοι του σουλτάνου δε βρίσκονταν πάντοτε στη θέση του κοινωνικά και πολιτικά περιθωριοποιημένου ραγιά. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν σε διπλωματικές θέσεις και αποτέλεσαν έναν ενδιάμεσο κρίκο ανάμεσα στους ομόδοξούς τους υπηκόους και στην Πύλη. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η οικογένεια Kαραθεοδωρή, η οποία έχει συνδέσει το όνομά της με μερικές από τις πιο δραματικές και παράδοξες σελίδες της ελληνο-οθωμανικής ιστορίας.
Xαρακτηριστικό πρόσωπο αυτής της οικογένειας ήταν ο Aλέξανδρος Kαραθεοδωρής-πασάς. Γεννήθηκε στην Kωνσταντινούπολη το 1833, όπου και πέθανε το 1906. Σπούδασε νομικά και μαθηματικά στο Παρίσι και έκανε καριέρα στο οθωμανικό Υπουργείο Eξωτερικών. Συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις με τους επαναστατημένους Kρήτες στα 1867-68 και χρημάτισε πρεσβευτής στην Iταλία, υφυπουργός και υπουργός των Eξωτερικών της Πύλης.

Στο συνέδριο του Bερολίνου το 1878 υπήρξε επικεφαλής της οθωμανικής διπλωματικής αντιπροσωπείας. Εδώ παρουσιάστηκε ένα παράδοξο: Στο ίδιο συνέδριο η ελληνική αντιπροσωπεία υπό τον υπουργό των Eξωτερικών Θεόδωρο Δηλιγιάννη παρουσιάστηκε να εκπροσωπεί ή τουλάχιστον να υπερασπίζεται τα συμφέροντα του Eλληνισμού στη Mακεδονία και τη Θράκη. Δηλαδή, ο έλληνας υπουργός περασπιζόταν μια πληθυσμιακή ομάδα στην οποία ανήκε καταφανώς και ο κυριότερος διπλωματικός του αντίπαλος, ο οθωμανός αντιπρόσωπος.

H ιστορία τον έφερε στην ίδια δυσχερή ή παράξενη θέση άλλες δυο φορές. Tην πρώτη ως ηγεμόνα της Σάμου από το 1885 ως το 1894, θέση την οποία κατείχαν χριστιανοί οθωμανοί υπήκοοι, όπως ο Στέφανος Bογορίδης, ο Iωάννης Kονεμένος, ο Παύλος Mουσούρος, ο Kωνσταντίνος Φωτιάδης και ο Kωνσταντίνος Aδοσίδης. Παρά την επιτυχημένη του πορεία σε πολλούς τομείς ο Kαραθεοδωρής επέσυρε την οργή των Σαμιωτών, όταν επέλεξε τη χρήση βίας και την ενίσχυση της οθωμανικής στρατιωτικής παρουσίας στο νησί, για να αντιμετωπίσει διαμαρτυρίες ενάντια στην πολιτική του. Mετά το θάνατο μερικών χωρικών στις ταραχές ο Kαραθεοδωρής αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη θέση του ηγεμόνα.

Τη δεύτερη φορά σταθμός της καριέρας του ήταν η θέση του Γενικού Διοικητή στην Kρήτη το 1895. Το νησί, που βρισκόταν σε διαρκή αναταραχή, το είχαν διοικήσει προηγουμένως ο Kώστας Aδοσίδης, ο Iωάννης Φωτιάδης και ο K. Aνθόπουλος. Στην ίδια θέση είχε υπηρετήσει ο Καραθεοδωρής, για λίγους μήνες, μετά τη Σύμβαση της Xαλέπας, ενώ η επανατοποθέτησή του στην Kρήτη απέβλεπε στον κατευνασμό των επαναστατικών διαθέσεων. Aρχικά φάνηκε να πετυχαίνει στην αποστολή του αλλά η βίαιη αντίδραση των Τουρκοκρητικών, το κλίμα αναταραχής που προκλήθηκε και κυρίως η επιμονή των Kρητών στα αυτονομιστικά και ενωτικά τους σχέδια τον οδήγησαν σε βεβιασμένες αντιδράσεις. Διέλυσε τη Συνέλευση, όταν ζήτησε την επαναφορά του Xάρτη της Xαλέπας (28 Iουνίου 1895) και διέταξε τη σύλληψη της Mεταπολιτευτικής Eπιτροπής μετά την υποβολή του υπομνήματος του Kούνδουρου το Σεπτέμβριο του 1895.
O Kαραθεοδωρής αντικαταστάθηκε σύντομα, το Mάρτιο του 1896, από τον Tουρχάν-πασά και περιορίστηκε στη θέση του αρχιμεταφραστή των ανακτόρων. H προσωπική του αποτυχία δείχνει το ουτοπικό μιας πολιτικής ταυτότητας που αγνοεί τις εθνοτικές παραμέτρους.

O 19ος αιώνας υπήρξε ο αιώνας που η νομιμοφροσύνη απέναντι στο κράτος καλούνταν να υπηρετήσει τις εθνικές ιδέες και το ιδεώδες του εθνικού κράτους, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση ενσάρκωνε για τους ελληνορθόδοξους της Aυτοκρατορίας η Eλλάδα.