Η τέχνη του ψηφιδωτού για τη διακόσμηση δαπέδων εμφανίστηκε στις αρχές του 4ου αιώνα π.X., αλλά το απόγειό της συμπίπτει με το τέλος της Κλασικής περιόδου. Bεβαίως συνεχίστηκε και έδωσε εξαίρετα έργα κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο. Στην αρχή οι ψηφοθέτες χρησιμοποιούσαν μικρού μεγέθους αλλά ανόμοιες, επίπεδες ψηφίδες. Οι συνθέσεις αποδίδονταν μόνο με περιγράμματα σε λευκό και μαύρο. Σε πολλές περιπτώσεις το αποτέλεσμα δε διέφερε από τα γνωστά και σήμερα βοτσαλωτά των ελληνικών νησιών. Αργότερα επιλέγονταν ισομεγέθη μικρά βότσαλα διάφορων χρωματικών τόνων που συνήθως συνέλεγαν από τις κοίτες ποταμών. Η επιδεξιότητα με την οποία εναρμονίζονταν οι χρωματικοί τόνοι επέτρεψε την απεικόνιση μορφών με πλαστικότητα και βάθος, ενώ παράλληλα εξελίχθηκε και το παιχνίδι του φωτός και της σκιάς. Για τα περιγράμματα των μορφών χρησιμοποιήθηκαν ταινίες μολύβδου. Τα θέματα είναι κυρίως μυθολογικά όπως ο Βελλερεφόντης και η Χίμαιρα, οι Nηρηίδες που μεταφέρουν τον οπλισμό του Αχιλλέα, γρύπες και Αριμασποί, σφίγγες και Κένταυροι, η αρπαγή της Ελένης από το Θησέα και ο Διόνυσος πάνω σε πάνθηρα. Λίγο αργότερα εμφανίζονται σκηνές κυνηγιού λιονταριού ή ελαφιού καθώς και άφθονα φυτικά μοτίβα.

Τα καλύτερα ψηφιδωτά αυτού του είδους προέρχονται από την Πέλλα και οπωσδήποτε αντανακλούν τα επιτεύγματα των ζωγραφικών τους πρωτοτύπων. Ένας από τους καλλιτέχνες της Πέλλας, ο Γνώσις, υπέγραφε τα έργα του. Άλλα πρώιμα ψηφιδωτά προέρχονται από τη Σικυώνα και την Όλυνθο, ενώ από την Ερέτρια, τη Bεργίνα και την ιλλυρική Απολλωνία γνωρίζουμε δείγματα με πιο ανεπτυγμένη χρωματική διαβάθμιση.

| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία |	Κλασική Εποχή
Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους. Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.