Οι επιπτώσεις του Α' Παγκόσμιου Πολέμου στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και οικονομίες υπήρξαν καταλυτικές. Το 7% του πιο παραγωγικού έμψυχου δυναμικού της Δυτικής Ευρώπης αποσύρθηκε οριστικά από τη διαδικασία της παραγωγής. Επτά χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, τα κατά κεφαλή εισοδήματα της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας εμφανίζονταν μικρότερα από ό,τι το 1913. Ως το 1928 το επίπεδο της αγροτικής παραγωγής της Γαλλίας και της Γερμανίας διατηρήθηκε χαμηλότερα από ό,τι υπήρξε πριν από τον πόλεμο. Υπολογίζεται ότι η βιομηχανική παραγωγή της Ευρώπης καθυστέρησε οκτώ χρόνια, ώσπου να βρει τους προπολεμικούς της ρυθμούς ανάπτυξης. Η διαίρεση εξάλλου των αυτοκρατοριών σε πολλά νέα εθνικά κράτη περιόρισε την κίνηση του εμπορίου και των συναλλαγών.
Ο παρεμβατικός ρόλος του κράτους στην οικονομία και κυρίως η προσπάθεια
διαχείρισης των
πλουτοπαραγωγικών πηγών κατά τη διάρκεια του πολέμου αποσκοπούσαν
στην ευόδωση της πολεμικής προσπάθειας. H ίδια πολιτική όμως εξακολούθησε
και μετά τη λήξη του. Η ανασυγκρότηση, η ανοικοδόμηση και η αντιμετώπιση
της οικονομικής αστάθειας κατέτειναν στην "επανεθνικοποίηση" των
δυτικών οικονομιών. Δυο μεγάλες οικονομικές κρίσεις υπονόμευσαν
τις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες και ενίσχυσαν την εμφάνιση αυταρχικών
καθεστώτων. Ένα σημαντικό πρόβλημα του Μεσοπολέμου ήταν ο συνεχώς
αυξανόμενος πληθωρισμός. Η ραγδαία άνοδος των τιμών μετά το 1918
οφειλόταν στα μεγάλα ελλείμματα που προκάλεσε ο πόλεμος. Από το
1920 ως το 1923 το γερμανικό μάρκο έχασε τόσο πολύ την αξία του,
ώστε οι συναλλαγές γίνονταν συχνά με ανταλλαγή προϊόντων.
Οι ΗΠΑ έγιναν ο μεγάλος πιστωτής των ευρωπαϊκών οικονομιών και η σημαντικότερη πηγή επενδυτικών κεφαλαίων. Δάνειζαν τη Γερμανία για να μπορεί να πληρώσει τις πολεμικές της επανορθώσεις προς τη Γαλλία και την Αγγλία και αυτές με τη σειρά τους κατέβαλαν στην Αμερική τους τόκους των πολεμικών τους δανείων. Έτσι, ενώ η Αγγλία στη δεκαετία του 1920 γνώριζε την ανεργία και τη μείωση της παραγωγής, οι ΗΠΑ απολάμβαναν μια οικονομική άνοδο χωρίς προηγούμενο. Η ραγδαία αυτή άνοδος όμως έφερνε μέσα της τους σπόρους της απότομης πτώσης.
Από το 1925 ως το 1930 η Ευρώπη φάνηκε να βρίσκει πάλι το προπολεμικό της οικονομικό επίπεδο, καθώς αυξανόταν ο όγκος του εμπορίου και της παραγωγής. Πίσω όμως από αυτή την αισιόδοξη εικόνα κρυβόταν το πρόβλημα της πτώσης των τιμών στα γεωργικά προϊόντα. Οι προσπάθειες των αγροτών να αποκαταστήσουν τα εισοδήματά τους αυξάνοντας την παραγωγή προκάλεσε μεγάλα αποθέματα σταριού, καφέ, ζάχαρης και άλλων γεωργικών προϊόντων πολλά από τα οποία προέρχονταν από χώρες του τρίτου κόσμου. Aποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής ήταν η διαρκής πτώση της τιμής τους. Η πτώση των αγροτικών εισοδημάτων έπληξε άμεσα και την αγορά των βιομηχανικών αγαθών. H μεγάλη οικονομική κρίση είχε ήδη ξεκινήσει. |