Χρονολογικοί συγχρονισμοί > Ύστερη Χαλκοκρατία > ΥM Ι Α-Β / ΥE ΙΙ Α > Αίγυπτος

Kerma
Σε ένα χώρο του αιγυπτιακού οχυρού της Kerma στη Νουβία βρέθηκε το όστρακο ενός υστερομινωικού/υστεροελλαδικού Ι αγγείου. Ο συγκεκριμένος χώρος ήταν σε χρήση μεταξύ των τελευταίων χρόνων της 17ης και της αρχής της 18ης Δυναστείας, ένα στοιχείο που συνδέει την Υστερομινωική/Υστεροελλαδική Ι με το τέλος της Δεύτερης Μεταβατικής Περιόδου και την αρχή του Νέου Βασιλείου.

Kom Rabi'a
Στον ίδιο χρονολογικό ορίζοντα (Δεύτερη Μεταβατική Περίοδος - πρώιμη 18η Δυναστεία) ανήκουν η αιγαιακή κεραμική του οικισμού Kom Rabi'a στην περιοχή της Μέμφιδος. Από χρονολογική σκοπιά το σημαντικότερο όστρακο αυτής της ομάδας είναι το τμήμα χείλους και λαιμού ενός πιθανότατα υστερομινωικού Ι Α - πρώιμου υστερομινωικού Ι Β αγγείου, το σχήμα του οποίου δεν μπορεί να ταυτιστεί με βεβαιότητα. Το συγκεκριμένο όστρακο ήλθε στο φως σε μια ξεκάθαρη στρωματογραφική ακολουθία, σε ένα κλειστό context, που βρισκόταν μεταξύ ενός στρώματος της Δεύτερης Μεταβατικής Περιόδου και ενός δαπέδου που χρονολογείται -με τη βοήθεια ενός σκαραβαίου- στα χρόνια του Τούθμωσι Α'. Η κεραμική αυτού του context μπορεί επίσης να χρονολογηθεί με σχετική ακρίβεια στην εποχή των ’μωσι - Αμένωφι Α', δηλαδή μεταξύ του 1550-1504 π.Χ. Καθώς η χρονολόγηση του οστράκου δεν μπορεί να περιοριστεί σε μία μόνο κεραμική φάση, προκύπτει από τα παραπάνω ότι η Υστερομινωική Ι Α ή η Υστερομινωική Ι Β περίοδος ήταν εν μέρει τουλάχιστον σύγχρονες με το β' μισό του 16ου αιώνα π.Χ.

Αύαρις
Η νέα χρονολόγηση των τοιχογραφιών της Αυάριδος στην αρχή της 18ης Δυναστείας, μετά την καταστροφή της πρωτεύουσας των Υκσώς από τον ’μωσι (1530 π.Χ.), συνηγορεί υπέρ της παραδοσιακής, χαμηλής χρονολόγησης, καθώς αυτές συνδέονται στενά με τις υστερομινωικές Ι Α τοιχογραφίες της Θήρας. Η εύρεση επίσης ελαφρόπετρας από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας σε ένα ομοιογενές στρώμα του Νέου Βασιλείου στην Αύαρι, οδηγεί σε μια απόλυτη χρονολόγηση της έκρηξης μεταξύ της βασιλείας του ’χμωσι και του Τούθμωσι Γ', γύρω στο 1500 π.Χ. Αν αυτή η υπόθεση ισχύει, τότε είναι πιθανόν ότι το κατακλυσμικό φαινόμενο που αναφέρεται στη "Στήλη της Θύελλας" του ’μωσι αποτελεί την πρώτη γραπτή αναφορά στην έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας.

’βυδος
Σε έναν τάφο της Αβύδου βρέθηκε το τμήμα ενός υστερομινωικού Ι Β ανοικτού αγγείου. Δυστυχώς, σε αντίθεση με την ακριβή χρονολόγηση του οστράκου, το αιγυπτιακό του context δεν μπορεί να χρονολογηθεί με ανάλογη ασφάλεια. Τα περισσότερα από τα συνευρήματά του ανήκουν στην εποχή της 13ης-15ης Δυναστείας, ωστόσο ένα αγγείο χρονολογείται πιθανότατα στην εποχή του Τούθμωσι Γ'. Δίπλα στο μινωικό όστρακο βρέθηκε μια αιγυπτιακή στήλη του β' μισού της 13ης Δυναστείας, η οποία κατέπεσε στο λακκοειδή τάφο από το υπέργειο ταφικό ιερό. Με βάση αυτά τα δεδομένα είναι λοιπόν θεωρητικά δυνατόν να συνδεθεί η Υστερομινωική Ι Β περίοδος είτε με την εποχή της 13ης-15ης Δυναστείας είτε -όπως πιστεύουν οι υποστηρικτές της παραδοσιακής, "χαμηλής" χρονολογίας- με τη 18η Δυναστεία. Και σε αυτή πάντως την περίπτωση δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί ένας αδιαμφισβήτητος χρονολογικός συσχετισμός. Πιθανότερη φαίνεται εδώ η σύνδεση με την πρωιμότερη αιγυπτιακή περίοδο, όπως υποδηλώνεται από τη σαφή ποσοτική υπεροχή των κτερισμάτων από αυτόν το χρονολογικό ορίζοντα σε αντίθεση με ένα μεμονωμένο μεταγενέστερο αγγείο. Λαμβάνοντας υπόψη και την πιθανή συγχρονία της Υστερομινωικής Ι Β με τη βασιλεία των ’μωσι - Αμένωφι Α', όπως υποδηλώνεται από το όστρακο του Kom Rabi'a, φαίνεται πως η Υστερομινωική Ι Β υπήρξε μια ιδιαίτερα μακρά περίοδος.

Σακκάρα
Σε έναν τάφο κοντά στην πυραμίδα του Τέτι στη Σακκάρα ήλθε στο φως μια αδιατάρακτη ταφή δύο γυναικών σε μία σαρκοφάγο. Στο εξωτερικό της σαρκοφάγου, δίπλα στη μια στενή πλευρά της, είχαν τοποθετηθεί δύο μυκηναϊκά αγγεία (ένα υστεροελλαδικό ΙΙ Α αλάβαστρο και ένα υστεροελλαδικό ΙΙ Α - υστεροελλαδικό ΙΙΙ Α 1 κύπελλο), τρία κυπριακά (δύο δακτυλιόποδα Ι προχοΐδια και μία ερυθρόστιλπνη πρόχους) και ένα αιγυπτιακό που χρονολογείται στην πρώιμη 18η Δυναστεία (το αργότερο μέχρι την εποχή του Aμένωφι Α'). Τα αγγεία αυτά συνόδευαν πιθανότατα τη δεύτερη, νεότερη ταφή της σαρκοφάγου, καθώς ανακαλύφθηκαν in situ. Ο τύπος της σαρκοφάγου ανήκει, σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, στην εποχή του Αμένωφι Α' και όχι στην πρώιμη βασιλεία του Τούθμωσι Γ', όπως υποστήριξαν οι P. Warren και V. Hankey. Πρόκειται για το πρωιμότερο παράδειγμα ανθρωπόμορφης σαρκοφάγου με διακόσμηση φτερών. Η συνεύρεση δύο μυκηναϊκών αγγείων (ένα από τα οποία χρονολογείται με ακρίβεια στην Υστεροελλαδική ΙΙ Α) με τρία κυπριακά σε ένα αιγυπτιακό context που ανήκει πιθανότατα στα χρόνια του Αμένωφι Α' προσφέρουν έναν από τους πιο ασφαλείς χρονολογικούς συγχρονισμούς της Ύστερης εποχής του Χαλκού, με βάση τον οποίο ένα μέρος της Υστεροελλαδικής ΙΙ Α περιόδου πρέπει να ήταν σύγχρονο με το τελευταίο τέταρτο του 16ου αιώνα π.Χ.

Aniba
Το αλάβαστρο που βρέθηκε σε έναν τάφο στο Aniba, αιγυπτιακό διοικητικό κέντρο στην Κάτω Νουβία, προέρχεται από ένα context που χρονολογείται με βάση ένα απιόσχημο αγγείο και ένα σκαραβαίο στην πρώιμη 18η Δυναστεία, συμπεριλαμβανομένης και της βασιλείας του Τούθμωσι Γ'. Προβληματική είναι ωστόσο η χρονολόγηση του ίδιου του αγγείου, το οποίο φαίνεται να αποτελεί ένα ντόπιο έργο αιγαιακής επίδρασης και συνδυάζει διακοσμητικά μοτίβα διάφορων περιόδων. Τα πρότυπά του στο σχήμα και τη διακόσμηση χρονολογούνται από τους P. Warren και V. Hankey στην Υστερομινωική Ι / Υστεροελλαδική ΙΙ Α ενώ από τον Ph. Betancourt στην Υστερομινωική ΙΙΙ Α 1. Η δυσκολία ακριβούς χρονολόγησης του αγγείου έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία διατύπωσης ενός ασφαλούς χρονολογικού συγχρονισμού.

’λλες αιγυπτιακές θέσεις
Το υστερομινωικό Ι Β αλάβαστρο που βρέθηκε σε έναν τάφο του Sidmunt δεν προσφέρει ασφαλή χρονολογικό συσχετισμό, καθώς βρέθηκε σε τάφο που δεν μπορεί να χρονολογηθεί με ασφάλεια. Το γεγονός ότι δύο γειτονικοί τάφοι φαίνεται να ανήκουν στην πρώιμη 18η Δυναστεία έως και την εποχή του Τούθμωσι Γ' δεν αποτελεί τίποτε παραπάνω από μια απλή ένδειξη χρονολόγησης. Ένα υστεροελλαδικό ΙΙ Α αλάβαστρο βρέθηκε σε έναν τάφο στο Medinet el-Gurob. Το περιεχόμενο του τάφου ανήκει κατά τους B. Kemp και R. Merrillees πιθανότατα στην πρώιμη 18η Δυναστεία, χωρίς να μπορεί δυστυχώς να χρονολογηθεί με μεγαλύτερη ακρίβεια.
Ένας υστεροελλαδικός ΙΙ Α πιθαμφορέας του ανακτορικού ρυθμού βρέθηκε σε τάφο του νεκροταφείου των Θηβών, στη θέση Dra Abu el-Naga. Ο συγκεκριμένος τάφος είναι σαφώς προγενέστερος από ένα γειτονικό του, ο οποίος λαξεύτηκε εν μέρει πάνω του. Ο δεύτερος αυτός τάφος μπορεί να χρονολογηθεί στην εποχή των Τούθμωσι Β' έως και Τούθμωσι Γ'. Με βάση αυτό το δεδομένο προκύπτει για το context του μυκηναϊκού αγγείου ένα terminus ante quem στην περίοδο μεταξύ του 1479 και 1425 π.Χ.