|
ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος ή πολιτικός στίχος:
στηρίζεται εξολοκλήρου στο μετρικό τόνο. Αποτελείται από δεκαπέντε συλλαβές,
από τις οποίες τονίζεται πάντα η προτελευταία (14η), ενώ η 13η και η 15η
είναι πάντοτε άτονες. Συνήθως έχει τομή ύστερα από την 8η συλλαβή, έτσι
ώστε να σχηματίζονται δύο ημιστίχια, ένα οχτασύλλαβο και ένα επτασύλλαβο.
Το πρώτο ημιστίχιο μπορεί να έχει τον τελευταίο τόνο στην τελευταία ή
την τρίτη από το τέλος συλλαβή του (οξύτονο ή προπαροξύτονο), ενώ το δεύτερο
στην προτελευταία συλλαβή του (παροξύτονο). Ο τονισμός στην αρχή των ημιστιχίων
μπορεί να είναι στην πρώτη ή στη δεύτερη συλλαβή.
ιαμβικός δωδεκασύλλαβος: το κατεξοχήν βυζαντινό
μέτρο, που προέρχεται από το ιαμβικό τρίμετρο. Στηρίζεται εν μέρει στην
προσωδία και εν μέρει στο μετρικό τόνο. Αποτελείται κατά κανόνα από δώδεκα
συλλαβές, εκ των οποίων η 3η, 7η και 11η είναι πάντοτε βραχείες, η 2η,
4η, 6η, 8η και 10η μακρές, ενώ η 1η, 5η, 9η και η 12η μακρές ή βραχείες.
Βασικό επίσης χαρακτηριστικό του ιαμβικού δωδεκασύλλαβου είναι η παροξύτονη
απόληξη του στίχου.
Iγνάτιος Διάκων (περίπου 770-845): μαθητής
και συνεργάτης του πατριάρχη Tαράσιου, χρίστηκε διάκονος και έγινε σκευοφύλακας.
Πολλά αγιογραφικά έργα της περιόδου φέρονται ως έργα του, όπως ο Bίος
του Πατριάρχη Tαρασίου και του Πατριάρχη Nικηφόρου A'. Πρόκειται για λόγιο,
εγγράμματο συγγραφέα με σαφή ροπή προς τη ρητορική.
Ιμέριος (4ος αιώνας): εθνικός ρητοροδιδάσκαλος
και σοφιστής. Σπούδασε στη Σχολή των Αθηνών, όπου και δίδαξε με μαθητές
το Μεγάλο Βασίλειο και το Γρηγόριο Ναζιανζηνό. Έγραψε 75 ομιλίες (σώζονται
24) με θέματα από την αρχαία ελληνική γραμματεία και ιστορία.
Ιουλιανός Αποστάτης (4ος αιώνας): αυτοκράτορας
στο διάστημα 360-363, ο οποίος επιχείρησε να ανατρέψει την επικράτηση
του χριστιανισμού και να επαναφέρει την αρχαία θρησκεία (εξού και η επωνυμία
"Αποστάτης"). Ο νόμος του για την παιδεία, σύμφωνα με τον οποίο
αποκλείονταν οι χριστιανοί δάσκαλοι από την εκπαίδευση των θύραθεν μαθημάτων,
πυροδότησε την έντονη διαμάχη του 4ου αιώνα μεταξύ εθνικών και χριστιανών.
Άφησε πλούσιο επιστολικό έργο.
Ιουστινιανός: αυτοκράτορας που σφράγισε
με τη βασιλεία του τον 6ο αιώνα. Τα χρόνια που άσκησε την εξουσία (527-560)
οδήγησε την αυτοκρατορία σε στρατιωτική ακμή, οργάνωσε τη διοίκηση, ανανέωσε
τη νομοθεσία και εφάρμοσε πλούσιο οικοδομικό και πολεοδομικό πρόγραμμα
σε όλη την αυτοκρατορία με τη θεμελίωση πόλεων και την ανέγερση κτισμάτων
και εκκλησιών. Ενεπλάκη προσωπικά στις θρησκευτικές διαμάχες της εποχής
και εκπόνησε θεολογικά συγγράμματα.
Ιταλικός Μιχαήλ (12ος αιώνας): βυζαντινός
λόγιος και κληρικός. Ασχολήθηκε με τη γραμματική, τη ρητορική, τη φιλοσοφία
και την ιατρική. Υπήρξε διδάσκαλος του πατριαρχείου και αργότερα μητροπολίτης
Φιλιππούπολης. Το έργο του περιλαμβάνει ρητορικά κείμενα και επιστολές.
Ιωάννης Β' Κομνηνός: βυζαντινός αυτοκράτορας.
Βασίλεψε από το 1118 έως το 1141.
Ιωάννης Η' Παλαιολόγος: βυζαντινός αυτοκράτορας.
Βασίλεψε από το 1422 ( τυπικά από το 1425) μέχρι το 1448.
Ιωάννης Αντιοχεύς: χρονογράφος του 7ου αιώνα.
Αρχίζει την αφήγησή του από κτίσεως κόσμου, εξιστορεί την ιστορία των
Ιουδαίων, την ελληνική Αρχαιότητα, τη Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή μέχρι
το 610. Σώζονται κάποια αποσπάσματα στις Εκλογές (Excerpta) του
Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου.
Ιωάννης Γαζαίος: ποιητής του 6ου αιώνα. Συνέθεσε
σε δακτυλικό εξάμετρο έκφραση εικονογραφικού διακόσμου στη Γάζα. Έγραψε
επίσης ανακρεόντεια ποιήματα με ποικίλα θέματα και επιθαλάμια επιγράμματα.
Iωάννης Mόσχος ο Eυκρατάς (540/550-619):
μοναχός και συγγραφέας που γεννήθηκε στην Kιλικία. Περιηγήθηκε τα ερημητήρια
της Ανατολής, μαζί με το φίλο του Σωφρόνιο (μετέπειτα πατριάρχη Iεροσολύμων),
συλλέγοντας υλικό για το έργο του, το γνωστό ως Λειμών ή Λειμωνάριο
(Pratum spirituale). Πρόκειται για συλλογή ανέκδοτων αφηγημάτων
διδακτικού χαρακτήρα, εμπνευσμένων από τη ζωή της ερήμου. Tο έργο είχε
ευρεία διάδοση και έγινε προσφιλές ανάγνωσμα στο μοναστικό κόσμο. Iδιαίτερο
ενδιαφέρον παρουσιάζει από πλευράς γλώσσας, καθώς διασώζει ανόθευτες μορφές
της δημώδους γλώσσας της εποχής.
Ιωσήφ Υμνογράφος: εκκλησιαστικός ποιητής (υμνογράφος)
του 9ου αιώνα από τη Σικελία. Ανήκει στην υμνογραφική παράδοση της μονής
του Στουδίου. Συνέθεσε παρακλητικούς και εορτολογικούς κανόνες, στιχηρά
και τροπάρια για λειτουργική χρήση.
|