εικονομαχική κρίση: θρησκευτική έριδα
του 8ου αιώνα με πολιτικές διαστάσεις, που διήρκεσε ως τα μέσα του 9ου.
Οι εικονομάχοι αυτοκράτορες και οι θεωρητικοί υποστηρικτές τους καταδίκασαν
τη λατρεία των εικόνων, την προσκύνηση των λειψάνων και στράφηκαν εναντίον
των μοναχών.
ελεγειακό δίστιχο: το ελεγειακό δίστιχο
ή ελεγείον αποτελείται από ένα δακτυλικό εξάμετρο και ένα δακτυλικό πεντάμετρο
στίχο. Ο δακτυλικός πεντάμετρος αποτελείται στην ουσία από το διπλασιασμό
του πρώτου τμήματος του δακτυλικού εξαμέτρου ως την πενθημιμερή τομή.
Το ελεγειακό δίστιχο χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα στην ελεγεία και στο επίγραμμα.
ελληνιστική κοινή: πρόκειται για την απλοποιημένη
μορφή της ελληνικής γλώσσας μετά τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου,
όταν γίνεται γλώσσα διεθνούς επικοινωνίας. Τότε εξαφανίζεται η προσωδιακή
προφορά.
Ερμογένης (2ος- αρχές 3ου αιώνα): ρήτορας
και ρητοροδιδάσκαλος από την Ταρσό της Κιλικίας. Υπήρξε ο σημαντικότερος
θεωρητικός της ρητορικής και συμπεριέλαβε συνοπτικά στο έργο του όλο το
υλικό που έκρινε κατάλληλο για τη σχολική διδασκαλία της. Tο corpus του
περιλαμβάνει βιβλία, των οποίων η διάρθρωση αντιστοιχεί στην εξέλιξη του
μαθήματος. Πρόκειται για τα Προγυμνάσματα, το Περί στάσεων,
το Περί Eυρέσεως, το Περί ιδεών, και το Περί μεθόδου
δεινότητος. Το corpus του Ερμογένη χρησιμοποιήθηκε ως διδακτικό εγχειρίδιο
σε όλη τη Βυζαντινή περίοδο.
Ερμονιακός Κωνσταντίνος (14ος αιώνας):
ποιητής που έδρασε στην Ήπειρο. Έγραψε κατά παραγγελία των δεσποτών της
Ηπείρου Ιωάννη Β' Κομνηνού Άγγελου Δούκα και της συζύγου του μια παράφραση
της ομηρικής Ιλιάδας σε δημώδη γλώσσα.
Ευάγριος Σχολαστικός (6ος αιώνας): καταγόταν
από τη Συρία και ασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου (σχολαστικός). Στην
Εκκλησιαστική Ιστορία του εξετάζει τα γεγονότα της περιόδου 431-593
και διαφωτίζει ιδιαίτερα την ιστορία των δογμάτων του 5ου αιώνα.
Ευγενειανός Νικήτας (12ος αιώνας): συγγραφέας
και μαθητής του Θεόδωρου Πρόδρομου. Διατέλεσε ως κρατικός αξιωματούχος.
Έγραψε το μυθιστόρημα Δρόσιλλα και Χαρικλής, ρητορικούς λόγους
και ποιήματα. Μάλλον υπήρξε ο συγγραφέας του ανώνυμου διαλόγου Ανάχαρσις
ή Ανανίας και μιας σειράς επιστολών.
Ευγενικός Ιωάννης (15ος αιώνας): βυζαντινός
λόγιος, κληρικός και συγγραφέας. Συνδέθηκε με τους δεσπότες Παλαιολόγους
του Μυστρά. Συμμετείχε στην αντιπροσωπεία των ορθοδόξων στην εκκλησιαστική
Σύνοδο της Φεράρας-Φλωρεντίας για την ένωση των Εκκλησιών. Ήταν υπέρμαχος
της ανθενωτικής μερίδας και αποχώρησε από τη Σύνοδο. Κατά την Άλωση της
Κωνσταντινούπολης αιχμαλωτίστηκε και αργότερα απελευθερώθηκε. Το 1454/5
μαρτυρείται για τελευταία φορά στη Μεσημβρία του Εύξεινου Πόντου. Έγραψε
πολλά και ποικίλα έργα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται ύμνοι, ποιήματα
σε λόγια γλώσσα και επιγράμματα, εκφράσεις τόπων και έργων τέχνης, παραινετικοί
λόγοι, επιστολές, καθώς και μία θεολογική πραγματεία σχετική με την ένωση
των Εκκλησιών.
Ευδοκία Αυγούστα (5ος αιώνας): λόγια αυτοκράτειρα
και σύζυγος του Θεοδόσιου Β'. Εξαιρετικά μορφωμένη, έγραψε ποίηση σε ομηρικούς
στίχους με θέματα τη νίκη του Θεοδόσιου επί των Περσών (Στίχοι),
καθώς και επεισόδια από τη ζωή του Χριστού (Ομηρόκεντρα). Πραγματοποίησε
ιερό προσκύνημα στους Αγίους Τόπους και μετά το χωρισμό της από το Θεοδόσιο
έζησε στα Ιεροσόλυμα, όπου ίδρυσε μοναστήρια, εκκλησίες και ιδρύματα.
Ευνάπιος Σάρδεων (4ος-αρχές 5ου αιώνα):
θύραθεν ιστορικός της Πρώιμης Βυζαντινής περιόδου από τις Σάρδεις. Έγραψε
Βίους Σοφιστών, κυρίως νεοπλατωνικών, και Ιστορία για την
περίοδο 270-414, από την οποία σώζονται μόνο αποσπάσματα.
Ευσέβιος Καισαρείας (τέλη 3ου-4ου αιώνα):
λόγιος επίσκοπος της Καισάρειας Παλαιστίνης και εκκλησιαστικός ιστορικός.
Φίλος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, τον βιογραφεί στο περίφημο Βίο Κωνσταντίνου,
που μαζί με την Ιστορία του αποτελούν τα σημαντικότερα έργα του.
Η Ιστορία του εγκαινιάζει το ιστοριογραφικό είδος της εκκλησιαστικής
ιστορίας και αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή για τους πρώτους αιώνες του
χριστιανισμού. Άλλα σημαντικά έργα του είναι η Ευαγγελική προπαρασκευή
και η Ιστορία των εν Παλαιστίνη μαρτυρησάντων.
Ευστάθιος Θεσσαλονίκης (12ος αιώνας):
λόγιος συγγραφέας, ρήτορας, κληρικός και μητροπολίτης Θεσσαλονίκης. Έγραψε
σημαντικά σχόλια στον Όμηρο και σε άλλους αρχαίους συγγραφείς, ρητορικούς
λόγους και επιστολές.
Εφραίμ (14ος αιώνας): συγγραφέας που κατάγεται
από τη Θράκη. Έγραψε μια έμμετρη χρονογραφία.
Εφραίμ Σύρος (4ος αιώνας): θεολόγος και υμνογράφος
από τη Συρία. Ανακηρύχθηκε άγιος. Έγραψε στα συριακά και σε έμμετρους
στίχους εξηγητικές ομιλίες, αγιολογικά κείμενα και δογματικές πραγματείες.
Είχε μεγάλη επίδραση στη συριακή και στη βυζαντινή υμνογραφία.
|