|
Tα
ολυμπιακά γραμματόσημα
Η αδυναμία του ελληνικού κράτους να καλύψει οικονομικά τη
διοργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων οδήγησε
την οργανωτική επιτροπή στην αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων
χρηματοδότησης.  Οι
χορηγίες ιδιωτών κάλυψαν ένα μεγάλο μέρος από το κόστος της
κατασκευής αθλητικών εγκαταστάσεων στην ελληνική πρωτεύουσα.
Μεταξύ αυτών ο Γεώργιος Αβέρωφ πρόσφερε το υψηλό για την εποχή
ποσό του ενός περίπου εκατομμυρίου χρυσών δραχμών, ενώ άλλες
400.000 συγκεντρώθηκαν από την πώληση μιας ειδικής σειράς
γραμματοσήμων που εκδόθηκε για το σκοπό αυτό από το ελληνικό
κράτος.
Η ιδέα για την έκδοση ολυμπιακών γραμματοσήμων ανήκε σε μερικούς
Έλληνες φιλοτελιστές και υιοθετήθηκε από την οργανωτική επιτροπή
και στη συνέχεια από το ελληνικό κράτος. Στην πρώτη αυτή ολυμπιακή
σειρά περιλαμβάνονται 12 γραμματόσημα διαφορετικής αξίας (1,
2, 5, 10, 20, 25, 40 και 60 λεπτά, 1, 2, 5 και 10 δραχμές),
στα οποία εικονίζονται 8 διαφορετικές παραστάσεις. Ο σχεδιασμός
των γραμματοσήμων ανατέθηκε στο Γάλλο καλλιτέχνη A. Gigueron
και η θεματολογία τους αναφέρεται σε θέματα από την ελληνική
Αρχαιότητα και τους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ανάμεσά τους
βρίσκονται το άγαλμα της Νίκης του Παιωνίου και ο δισκοβόλος
του Μύρωνα.
Δεν ήταν απλά η πρώτη ολυμπιακή σειρά γραμματοσήμων, αλλά
και η πρώτη φορά που ένα αθλητικό γεγονός γινόταν το βασικό
θέμα μιας σειράς γραμματοσήμων σε ολόκληρο τον κόσμο. To γραμματόσημο,
μια βρετανική επινόηση που τέθηκε σε εφαρμογή το 1840, υιοθετήθηκε
γρήγορα από πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Η Γαλλία και η
Βραζιλία εξέδωσαν τις πρώτες σειρές γραμματοσήμων το 1843,
οι ΗΠΑ το 1847, ενώ η Ελλάδα το 1861. Επρόκειτο για ένα νέο
και εντελώς διαφορετικό σύστημα πληρωμής των ταχυδρομικών
τελών, που σύντομα η χρήση του απέκτησε μια πρόσθετη αξία,
τη συλλεκτική. Η πρακτική της συλλογής γραμματοσήμων διαδόθηκε
πολύ γρήγορα και από τα τέλη της δεκαετίας του 1860 συγκροτούνται
οι πρώτες εταιρείες φιλοτελισμού στην Αμερική (ΗΠΑ 1866) και
την Ευρώπη (Γερμανία 1869).
Τα πρώτα ολυμπιακά γραμματόσημα που εξέδωσε το ελληνικό κράτος
έλκυσαν το ενδιαφέρον των φιλοτελιστών σε ολόκληρο τον κόσμο,
προσφέροντας έσοδα στη διοργάνωση των Αγώνων. Ωστόσο, παρά
το γεγονός ότι η χρηματοδότηση των Αγώνων αποτέλεσε κρίσιμο
ζήτημα σε όλες τις ολυμπιακές διοργανώσεις, η πρακτική της
έκδοσης ειδικής σειράς γραμματοσήμων για τους Ολυμπιακούς
Αγώνες δεν υιοθετήθηκε παρά μόνο από τη διοργάνωση του 1920
στην Αμβέρσα. Τότε, το βελγικό κράτος εξέδωσε τη δεύτερη ολυμπιακή
σειρά που αποτελούνταν από τρία γραμματόσημα. Έκτοτε, κάθε
διοργανώτρια πόλη ακολουθεί την πρακτική της έκδοσης ολυμπιακών
γραμματοσήμων. Να σημειωθεί ότι τα γραμματόσημα της πρώτης
διοργάνωσης (1896) επανακυκλοφόρησαν από το ελληνικό κράτος
το 1996, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από
τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Εκτός των γραμματοσήμων, το ενδιαφέρον για τα οποία συμβαδίζει
με την ανάπτυξη του φιλοτελισμού στη σύγχρονη εποχή, οι διοργανωτές
των Ολυμπιακών Αγώνων έχουν δημιουργήσει μια πλειάδα αναμνηστικών
(π.χ. καρφίτσες, μασκότ, αφίσες) για κάθε ολυμπιακή διοργάνωση.
Ανάμεσα σε αυτά ιδιαίτερα δημοφιλή και σημαντικά, ως προς
τη συλλεκτική τους αξία, είναι τα ολυμπιακά νομίσματα. Το
πρώτο ολυμπιακό νόμισμα κόπηκε από τη Φιλανδία το 1951 με
την ευκαιρία της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1952
(Ελσίνκι). Ήταν ένα συλλεκτικό ασημένιο νόμισμα, αξίας 500
φιλανδικών μάρκων, που στη μία του όψη βρίσκεται η παράσταση
του κότινου, ενώ στην άλλη εικονίζονται οι πέντε τεμνόμενοι
ολυμπιακοί κύκλοι και αναγράφεται το όνομα της διοργανώτριας
πόλης και η αρίθμηση των Αγώνων. Η πρακτική της κοπής ολυμπιακών
νομισμάτων υιοθετήθηκε έκτοτε από κάθε κράτος που διοργάνωνε
Ολυμπιακούς Αγώνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τους Αγώνες
του 1972 (Μόναχο) κόπηκαν 24 διαφορετικά νομίσματα, ενώ 45
για τους Αγώνες του 1980 (Μόσχα).
Το ενδιαφέρον των συλλεκτών για τα ενθύμια των Ολυμπιακών
Αγώνων οδήγησαν τη ΔΟΕ στη δημιουργία τριών ειδικών ομοσπονδιών.
Συγκεκριμένα, μιας ομοσπονδίας για τα γραμματόσημα (International
Olympic Philately Federation - FIPO), μιας άλλης για τα νομίσματα
(International Olympic Numismatic Federation - FINO) και μιας
τρίτης για τα άλλα αντικείμενα (International Olympic Memorabilia
Federation - FIMO). Το σύνολο των αναμνηστικών από την πρώτη
ολυμπιακή διοργάνωση της σύγχρονης εποχής έως σήμερα εκτίθενται
μεταξύ άλλων στο Ολυμπιακό Μουσείο που δημιούργησε η ΔΟΕ στη
Λωζάννη.
|
