|
Η
μουσική στους Ολυμπιακούς Αγώνες
Με εξαίρεση τον επίσημο Ολυμπιακό Ύμνο, η πλέον αναγνωρίσιμη
μουσική σύνθεση σε σχέση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι
"Οι δρόμοι της φωτιάς" του Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου
(Vangelis).  Το
παράδοξο είναι ότι δεν πρόκειται για μια από τις πολλές ολυμπιακές
συνθέσεις που δημιουργήθηκαν και παρουσιάστηκαν στη διάρκεια
των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά για το βραβευμένo με όσκαρ μουσικό
θέμα της ομώνυμης ταινίας (1981) που αναφέρεται στη συμμετοχή
δύο Βρετανών αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 (Παρίσι).
Λιγότερο γνωστά είναι τα έργα άλλων συνθετών που γράφτηκαν
ειδικά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, είτε στο πλαίσιο των μουσικών
διαγωνισμών του Πεντάθλου των Μουσών είτε για να αποτελέσουν
το μουσικό θέμα μιας ορισμένης ολυμπιακής διοργάνωσης. Χαρακτηριστική
είναι η περίπτωση του Ολυμπιακού Ύμνου του Πολωνού συνθέτη
Michal Spisak, που μετά από μεγάλο διεθνή διαγωνισμό επιλέχτηκε
από τη ΔΟΕ το 1955 ως επίσημος ύμνος, παρουσιάστηκε στις ολυμπιακές
διοργανώσεις του 1956 και αποσύρθηκε δύο χρόνια αργότερα (δίνοντας
τη θέση του στο νυν Ολυμπιακό Ύμνο), χωρίς να προκαλέσει κάποια
ιδιαίτερη εντύπωση.
Από τους μουσικούς αγώνες του Πεντάθλου των Μουσών, μόνο το
"Toward a New Life" του Τσέχου συνθέτη Josef Suk, μια σύνθεση
που του έδωσε το αργυρό μετάλλιο στους Αγώνες του 1932 (Λος
΄Aντζελες), έγινε κάπως ευρύτερα γνωστό. Αυτοί οι καλλιτεχνικοί
αγώνες, που διοργανώθηκαν από το 1912 (Στοκχόλμη) έως το 1948
(Λονδίνο), δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες της ΔΟΕ, καθώς
αγνοήθηκαν από τους σημαντικότερους συνθέτες της εποχής εκείνης.
Οι τελευταίοι προτιμούσαν να βρεθούν στη θέση του κριτή παρά
του κρινόμενου, όπως συνέβη το 1924 (Παρίσι) όταν στην κριτική
επιτροπή συμμετείχαν προσωπικότητες, όπως ο Maurice Ravel,
o Igor Stravinsky, o Bella Bartok, o Paul Dukas και άλλοι.
Δεν είναι τυχαίο ότι στη διοργάνωση αυτή δε δόθηκε κανένα
μετάλλιο στους αγώνες μουσικής, ενώ χρυσό μετάλλιο δε δόθηκε
ούτε το 1928 (΄Aμστερνταμ) ούτε το 1932 (Λος ΄Aντζελες).
Περισσότερο δημοφιλείς, και συνήθως δημιουργημένοι από ήδη
καταξιωμένους συνθέτες, υπήρξαν οι ολυμπιακοί ύμνοι που εμφανίστηκαν
σε αρκετές διοργανώσεις πριν τη δεκαετία του 1950. Ιδιαίτερα
αγαπητοί υπήρξαν ο ύμνος του Σπύρου Σαμάρα για τους Αγώνες
του 1896 (Αθήνα), ο οποίος το 1958 επιλέχτηκε επίσημα ως μόνιμος
ολυμπιακός ύμνος, καθώς και ο "Ολυμπιακός Ύμνος" του Richard
Strauss για τους Αγώνες του 1936 (Βερολίνο). Στις παραπάνω
περιπτώσεις η ευθύνη της ανάθεσης ανήκε στην οργανωτική επιτροπή
κάθε διοργάνωσης. Το ίδιο συμβαίνει και στους Ολυμπιακούς
Αγώνες των τελευταίων δεκαετιών όσον αφορά το μουσικό θέμα
κάθε διοργάνωσης.
Tο μουσικό θέμα των Αγώνων του 1980 (Μόσχα) ήταν μια παλαιά
σύνθεση του Dmitri Sostakovich ("Festive Overture, op. 96"),
ενώ το θέμα των Αγώνων του 1984 (Λος ΄Aντζελες) ήταν το "Olympic
Fanfare" του John Williams. H επιλογή του Williams, ενός γνωστού
συνθέτη κινηματογραφικής μουσικής ("Fiddler of the Roof",
"Jaws", "Star Wars", "E.T.", "Schindler's List"), σε μια εποχή
μετατροπής των Αγώνων σε τηλεοπτικό υπερθέαμα, σηματοδοτεί
το ιδιαίτερο βάρος που δίνουν πλέον οι διοργανωτές στις τελετές
έναρξης και λήξης. Δεν είναι τυχαίο ότι το πρόγραμμα αυτών
των εκδηλώσεων αποτελεί το τηλεοπτικό συμβάν με τη μεγαλύτερη
τηλεθέαση σε παγκόσμια κλίμακα. O Williams επιλέχτηκε από
τους διοργανωτές και για τη δημιουργία του μουσικού θέματος
των Αγώνων του 1996. H επιλογή αυτή απέδωσε το "Summon Heroes".
Ιδιαίτερα εντυπωσιακές μουσικά ήταν οι τελετές των Ολυμπιακών
Αγώνων του 1992 που έγιναν στη Βαρκελώνη, την ιδιαίτερη πατρίδα
του τότε πρόεδρου της ΔΟΕ Juan Antonio Samaranch. To τραγούδι
των Αγώνων του 1992 ήταν το "Amic per sempre" του Andrew Lloyd
Webber ("Jesus Christ Superstar", "Evita", "Cats", "The Phantom
of the Opera").
Τέλος, σε ορισμένες περιπτώσεις η ίδια η ΔΟΕ ανέθεσε σε κάποιο
συνθέτη τη δημιουργία ολυμπιακού ύμνου. Αυτό συνέβη το 1981,
όταν ανατέθηκε στο Leonard Bernstein η σύνθεση ενός ολυμπιακού
ύμνου αφιερωμένου στη σύνοδο της ΔΟΕ που έγινε τη χρονιά εκείνη
στο Baden-Baden. Απευθείας από τη ΔΟΕ έγινε και η πρόταση
στο Μίκη Θεοδωράκη για τη σύνθεση ενός ολυμπιακού ύμνου για
τους Αγώνες του 1992 (Βαρκελώνη). Πραγματικά, ο Έλληνας συνθέτης
δημιούργησε για το σκοπό αυτό την "Ωδή στο Δία", η οποία αποτελεί
μέρος του έργου του "Canto Olympico".
|
