Κομητεία Σαλώνων

Μεταξύ των περιοχών που κατέκτησε ο λατίνος βασιλιάς της Θεσσαλονίκης Βονιφάτιος ο Μομφερρατικός, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του στη νότια Ελλάδα (1205), ήταν και τα Σάλωνα (la Sole, la Sola), στη θέση της αρχαίας Άμφισσας, κοντά στους Δελφούς. Πρώτος κόμης των Σαλώνων ορίστηκε ο Θωμάς Α' d' Autremoncourt (1204-1210), που έκτισε κάστρο πάνω στις οχυρώσεις της αρχαίας ακρόπολης, ενώ γύρω στο 1210 πέρασε προσωρινά στον έλεγχο του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Α' Κομνηνού Δούκα (1204-1215). Η κομητεία των Σαλώνων τέθηκε από νωρίς κάτω από την επικυριαρχία του πρίγκιπα της Αχαΐας. Αργότερα, το 1278, ο κόμης των Σαλώνων εμφανίζεται ως υποτελής του μεγάλου κύρη των Αθηνών. Η εξάρτηση, ωστόσο, της περιοχής από το πριγκιπάτο της Αχαΐας συνεχίσθηκε, ως το 1311, όταν ο κόμης των Σαλώνων Θωμάς Γ' d' Autremoncourt (1294-1311) σκοτώθηκε στη μάχη εναντίον των Καταλανών, στον Ορχομενό της Κωπαΐδας.

Από το 1318, η κομητεία πέρασε στην καταλανική οικογένεια Fadrique. Το Μάιο του 1380 η περιοχή καταλήφθηκε από την Εταιρεία των Ναβαρραίων και μέχρι το 1394 την εξουσία άσκησε η βυζαντινή κόμισσα Ελένη Καντακουζηνή. Όταν το 1394 η Ελένη πέθανε, η κομητεία περιήλθε στον τούρκο σουλτάνο Βαγιαζήτ Α'. Στη συνέχεια ανέλαβε ο δεσπότης του Μυστρά Θεόδωρος Α' Παλαιολόγος (1384-1407) ως αντιπρόσωπός της. Δεν είχε, ωστόσο, τη δύναμη να την κρατήσει και έτσι το 1403 την πούλησε στους Ιωαννίτες ιππότες. Η περιοχή περιήλθε οριστικά στους Τούρκους, το 1410.

Την περίοδο της Καταλανοκρατίας στην περιοχή ήταν εγκατεστημένος ένας καστελλάνος, ειδικά επιφορτισμένος με τη φύλαξη του κάστρου των Σαλώνων και τη συντήρηση του πολεμικού του εξοπλισμού. Η κομητεία διοικούνταν με βάση την καταλανική νομοθεσία, τα Συνήθεια της Βαρκελώνης. Oι Καταλανοί επέβαλαν πιθανόν την καταλανική (llengua catalana) ως επίσημη γλώσσα στα Σάλωνα. Πριν το 1327, προσάρτησαν στην κομητεία των Σαλώνων το Λοιδορίκι καθώς και την Βιτρινίτσα, η οποία λειτουργούσε στους κόλπους της κομητείας ως αυτόνομο φέουδο, διατηρώντας δικό της καστελλάνο.