Κέρκυρα (1199-1267)

Ο γενουάτης πειρατής Λέοντας Vetrano απέσπασε την Κέρκυρα από τα βυζαντινά εδάφη το 1199. Με την κατάλυση όμως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τους σταυροφόρους το νησί περιήλθε, με βάση την Partitio terrarum imperii Romaniae (1204), στη Βενετία, που δε φάνηκε διατεθειμένη να επιτρέψει τη συνέχιση της κυριαρχίας ενός Γενουάτη σε ένα νησί με σοβαρότατη στρατηγική σημασία για τα οικονομικά της συμφέροντα στην Ανατολή. Το 1207, οι Βενετοί κατέλαβαν το νησί και καταδίκασαν το γενουάτη πειρατή σε θάνατο.

Η Γαληνοτάτη παραχώρησε τότε τη νέα της κτήση σε δέκα βενετούς ευπατρίδες, οι οποίοι ανέλαβαν να συμπληρώσουν με δικά τους έξοδα την κατάκτηση και να οργανώσουν διοικητικά την περιοχή. Εγκαινιάζοντας μια πολιτική που δεν απέβλεπε σε καινοτομίες (non si facciano novita), αλλά στη διατήρηση -όταν βέβαια κάτι τέτοιο δεν προσέκρουε στα συμφέροντά της- του τοπικού δικαίου, έδωσε εντολή στους υπηκόους της να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν τους θεσμούς που ίσχυαν στη διάρκεια της Βυζαντινής περιόδου.

Το 1214 ο Μιχαήλ Α' Δούκας, δεσπότης της Ηπείρου, στέρησε τη Βενετία από το Δυρράχιο και την Κέρκυρα, γεγονός που επέτρεψε τη συνέχιση της βυζαντινής παρουσίας στο νησί. Το 1258, όμως, ο ναύαρχος του σικελικού στόλου φραγκοκύπριος Φίλιππος Chinardo επέκτεινε την κυριαρχία του βασιλιά της Σικελίας Μαμφρέδου και στην Κέρκυρα, αφού προηγουμένως είχε καταλάβει το Δυρράχιο και τον Αυλώνα. Την κατάκτηση νομιμοποίησε ο γάμος της κόρης του Μιχαήλ Β' Δούκα (1231-1268) Ελένης (1259) με το βασιλιά της Σικελίας Μαμφρέδο, αλλά τη διοίκηση άσκησε ο Chinardo μέχρι τη στιγμή που η τύχη του νησιού επηρεάσθηκε από την επικράτηση στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου του Καρόλου Α' Ανδεγαυού.

Aνδεγαυική κυριαρχία (1267-1386)

Όταν ο Chinardo δολοφονήθηκε, ο Κάρολος Α' Ανδεγαυός προσέγγισε το γιο του Gazo, ο οποίος τον αναγνώρισε ως κύριο της Κέρκυρας. Φαίνεται όμως ότι ο Κάρολος είχε διεισδύσει στο νησί πριν την υπογραφή της συνθήκης του Viterbo (Μάιος 1267), η οποία επικύρωσε τα κυριαρχικά του δικαιώματα σε αυτό. Παρ' όλα αυτά, η κατοχή του νησιού από τον ίδιο ολοκληρώθηκε μόνο μετά το θάνατο του Garnerio (Μάρτιος 1272), όταν του παραδόθηκε από τον Alamanno, γιο του τελευταίου Aymus, έναντι 3000 ουγγιών χρυσού. Με τον τρόπο αυτό αρχίζει η ουσιαστική φάση της ανδεγαυικής κυριαρχίας στην Κέρκυρα. Την ίδια εποχή πιθανότατα εισήχθη και η διαίρεση του νησιού σε τέσσερις διοικητικές περιφέρειες (βαϊλάτα): του Γύρου στα δυτικά, του Όρους στα ανατολικά, της Μέσης στο κεντρικό τμήμα και της Λευκίμμης στα νότια του νησιού.

Ο Κάρολος θεωρούσε την κτήση αυτή κλειδί, εξαιτίας της στρατηγικής της θέσης, όσον αφορά την προσάρτηση της Ρωμανίας, και τη χρησιμοποίησε ως βάση ανεφοδιασμού που τον προμήθευε με στρατιώτες, άλογα και χρήματα για τις επιχειρήσεις του στο Regno Albaniae.
Η Κέρκυρα, στη διάρκεια της Ανδεγαυικής περιόδου (1267-1386) προσήλθε στη σφαίρα της πολιτικής του βασιλείου της Σικελίας και Νεάπολης, γεγονός το οποίο καθόρισε για 100 χρόνια την κοινωνική, οικονομική και εμπορική της ζωή. Μάλιστα οι Ανδεγαυοί έστελναν από την Απουλία, σιτάρι για να πουληθεί στην Κέρκυρα, και αξίζει να σημειωθεί ότι χρησιμοποιούσαν τα φτερά των γυπών και των μεγάλων πουλιών που υπήρχαν εκεί για την κατασκευή βελών.


Η Βενετία όσον αφορά την Κέρκυρα διατηρούσε σοβαρά εμπορικά και στρατηγικά συμφέροντα και μάλιστα στο πλαίσιο του ανταγωνισμού της με τη Γένουα. Εκμεταλλευόμενη την ανασφάλεια που είχε δημιουργηθεί στους ελληνικούς πληθυσμούς του νησιού από τις τουρκικές στρατιωτικές επιτυχίες, ανέθεσε στον πρόξενό της Γεώργιο Panemsaco να έρθει σε επαφή με τους Κερκυραίους (το 1382).

Ύστερα από σχετικές διαπραγματεύσεις, που ολοκληρώθηκαν το 1386, η Γαληνοτάτη πρόσφερε την προστασία που επιζητούσαν οι κάτοικοι και αναγνώρισε τα προνόμια που τους είχαν παραχωρηθεί αρχικά από τους Βυζαντινούς και αργότερα από τους Ανδεγαυούς. Έτσι, οι Βενετοί κατέλαβαν το 1386 τα κερκυραϊκά φρούρια και την επόμενη χρονιά ακολούθησε η πανηγυρική αναγνώριση των προνομίων των κατοίκων (εξασφάλιση προσώπων και αγαθών, συμμετοχή κατοίκων στο δικαστήριο του βάιλου, εκλογή έλληνα νοταρίου κ.ά.), για να εγκαθιδρυθεί με τον τρόπο αυτό στο νησί η βενετική κυριαρχία, η οποία και διατηρήθηκε ως την κατάλυση του βενετικού κράτους (1797).