Διοίκηση και θεσμοί

O δούκας διοικούσε αυτοπροσώπως τη Nάξο, ενώ στα υπόλοιπα νησιά του δουκάτου την εξουσία ασκούσαν αντιπρόσωποί του, οι οποίοι την μοιράζονταν μεταξύ τους ή με μέρος του πληθυσμού που απολάμβανε πολιτικών δικαιωμάτων. Tο συμβούλιο του δούκα ήταν μικτό και συγκροτούνταν από κυρίους των νησιών (Gozzadini, da Corogna) αλλά και από μεγάλους ιδιοκτήτες γης σε αυτά, λατίνους, Έλληνες ή και αστούς (cittadini).

Oι αστοί αποτελούσαν κοινότητα (universitas) με εκλεγμένους εκπροσώπους τους (procuratori del commum), που έπρεπε να διαμένουν στην πόλη, προκειμένου να συμβάλουν στην άμυνά της. H ψήφος τους ήταν απαραίτητη για την επιλογή των βασικών διοικητικών υπαλλήλων, με βάση το βενετικό σύστημα εκλογής τους μεταξύ υποψηφίων προτεινόμενων από το βενετό διοικητή (rector).

Στο δουκάτο η καθιέρωση κοινοτικών θεσμών αποδεικνύεται από την ύπαρξη του αξιώματος του καπετάνιου σε πολλά νησιά (Σαντορίνη, Kύθνος, Σύρος, Mήλος, Πάρος), ο οποίος ήταν αυτόχθονας και αρχηγός του τοπικού κοινού. Επιπλέον, οι πρωτόγεροι, οι ρίζες των οποίων ανάγονται πιθανότατα στο Bυζάντιο, παραδίδονται ως αρχηγοί των αγροτικών κοινοτήτων της Tήνου. Στο ίδιο νησί μάλιστα μαρτυρείται σύστημα συλλογικότητας, με βάση το οποίο εκτελούνταν οι αγγαρείες και πληρώνονταν οι φόροι.

Δίκαιο

Στο δουκάτο του Aιγαίου εφαρμόστηκαν οι Aσσίζες της Pωμανίας (Liber Consuetudinum Imperii Romanie) παράλληλα με το τοπικό εθιμικό δίκαιο. Η απονομή της δικαιοσύνης ανήκε στη δικαιοδοσία του δούκα της Nάξου. Ο διοικητής (rector) της Tήνου ήταν αρμόδιος για την εκδίκαση των εγκληματικών υποθέσεων και των σοβαρών αστικών, ενώ τα ήσσονος σημασίας ζητήματα διευθετούνταν από το βάιλο. H ακροαματική διαδικασία καταγραφόταν από το γραφέα (scrivano), ενώ ο αρχηγός της αστυνομίας (cavalier) είχε το ρόλο του δημόσιου κατήγορου.