ι
εθνοπολιτισμικές ομάδες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας δεν μπορούσαν πάντα να
καταταγούν σε ένα και μόνο millet, καθώς κάποια τμήματά τους ασπάστηκαν διαφορετικές
θρησκείες ή δόγματα. Η περίπτωση των Αρβανιτών έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον
όχι μόνο ως προς την εσωτερική ανομοιομορφία σε θέματα θρησκείας, αλλά και ως
προς την κινητικότητα και τη διασπορά τους στο χώρο. Κάποιες αρβανίτικες φάρες
στο νότο της Αλβανίας ακολούθησαν το ορθόδοξο δόγμα, κάποιες άλλες στο βόρειο
τμήμα τον καθολικισμό, ενώ ένα τρίτο κομμάτι τους το μωαμεθανισμό. Το άγονο
έδαφος της πατρίδας τους, οι πόλεμοι κατά των Οθωμανών, ως το 14ο αιώνα, και
οι πολιτικές και οικονομικές συνθήκες της Βαλκανικής επέτρεψαν σε πληθυσμιακές
ομάδες να κινηθούν προς νότο και προς τα νησιά του Αιγαίου, από το 15ο αιώνα,
αλλά σε μεγαλύτερα κύματα από τα τέλη του 16ου αιώνα και κυρίως το 17ο. Στον
τόπο εγκατάστασής τους ασχολήθηκαν με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, ενώ κατά
καιρούς υπηρέτησαν ως μισθοφόροι τοπικών ηγεμόνων. Το 18ο και 19ο αιώνα, με
την ανάπτυξη της εθνικιστικής ιδεολογίας στους πληθυσμούς της αυτοκρατορίας,
ένα τμήμα τους απέκτησε ελληνική συνείδηση και συμμετείχε στην Επανάσταση του
1821.