στη βυζαντινή ιστοριογραφική παράδοση, με στόχο να εξευγενιστεί η
ταπεινή καταγωγή του και να δικαιολογηθεί η άνοδός του στο θρόνο. Ο
ιδρυτής της Μακεδονικής δυναστείας γεννήθηκε πιθανώς στην
Αδριανούπολη από οικογένεια χωρικών και ανέβηκε στο θρόνο μετά από μία ανοδική πορεία
στη διοικητική ιεραρχία της Πρωτεύουσας και τη
δολοφονία του συναυτοκράτορα και υποστηρικτή του
Μιχαήλ Γ'.Ο Βασίλειος υπήρξε ιδιαίτερα ικανός αυτοκράτορας. Με τα μέτρα που πήρε για τη δικαιοσύνη και τα δικαστήρια έθεσε τις βάσεις για την ισχυροποίηση του κράτους, ενώ φρόντισε για την προστασία των μικρών καλλιεργητών, των φτωχότερων δηλαδή πολιτών, από την απληστία των δυνατών και τη διαφθορά των διοικητικών υπαλλήλων. Ανάμεσα στα σημαντικά έργα της διακυβέρνησής του συμπεριλαμβάνεται και η κωδικοποίηση του δικαίου. Στα 870 εξέδωσε τον "Πρόχειρο νόμο" και ανάμεσα στα έτη 879-886 την "Επαναγωγή".
Η άνοδος του Βασιλείου στο θρόνο έφερε επίσης αλλαγές στην εκκλησιαστική πολιτική της αυτοκρατορίας. Αρχικά, ο νέος αυτοκράτορας προσπάθησε να προσεταιριστεί τη Ρώμη, μετά τη ρήξη που είχε δημιουργηθεί ανάμεσα στις δύο Εκκλησίες λόγω του ονομαζόμενου "Φώτειου σχίσματος". Μετά την καθαίρεση του πατριάρχη Φωτίου αποκαταστάθηκαν οι σχέσεις των δύο μερών, στη σύνοδο που συγκλήθηκε στα 870 στην Πρωτεύουσα.
Ωστόσο, οι βλέψεις του Βασιλείου ήταν αντίθετες προς την πολιτική της Παπικής Εκκλησίας, κυρίως στο θέμα της ανάμιξής της στην οργάνωση της νέας Βουλγαρικής Εκκλησίας. Έτσι, λίγες μέρες μετά τη Σύνοδο του 870 αποφασίστηκε, παρά τις αντιρρήσεις των αντιπροσώπων του Πάπα, ότι η Βουλγαρική Εκκλησία θα υπαγόταν στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Το γεγονός είχε τεράστια σημασία, καθώς αποτέλεσε την αρχή της μακροχρόνιας πολιτικής και πολιτιστικής επιρροής του Βυζαντίου και γενικότερα του ελληνικού πολιτισμού στο γειτονικό κράτος.