Τη βυζαντινή αυτοκρατορία κυβέρνησε από το 1042 μέχρι το 1055 οΚωνσταντίνος Μονομάχος. Ήταν άνθρωπος με αριστοκρατική καταγωγή,γοητευτικός και με εκλεπτυσμένη συμπεριφορά. Αποστρεφόταν τησοβαρότητα και τις κακές ειδήσεις και επιθυμούσε να περάσει τα χρόνιατης βασιλείας του ειρηνικά. Ο Μιχαήλ Ψελλός λέει μάλιστα ότι έρρεπεαπό τη φύση του στις ηδονές και στις απολαύσεις. Ο αυτοκράτοραςεγκατέστησε την ερωμένη του Mαρία Σκλήραινα στο παλάτι και της έδωσετον τίτλο της σεβαστής, παρά τις αντιδράσεις του λαού υπέρ τηςνόμιμης διαδόχου Ζωής.
Για να κερδίσει την εύνοια τωνΚωνσταντινουπολιτών έδωσε εξαιρετικά μεγάλο αριθμό αξιωμάτων καιχρημάτων. Για τον ίδιο λόγο πρόσφερε θεάματα στην Πρωτεύουσαφέρνοντας από την Αίγυπτο ζώα εξωτικά που προκάλεσαν μεγάλοθαυμασμό. Η σπάταλη ζωή του αυτοκράτορα, που σχολίασαν πολλοίσυγγραφείς, όπως ο Ιωάννης Σκυλίτζης και ο Κεκαυμένος, προκάλεσεσοβαρά προβλήματα στο κρατικό ταμείο και οδήγησε στην επιβολή βαριάςφορολογίας.

Χαρακτηριστικά στοιχεία της εποχής του Μονομάχου ήταναφενός η αδιαφορία του αυτοκράτορα για τις υποθέσεις του κράτους,αφετέρου οι ραδιουργίες, η ηθική διαφθορά και η κακοπιστία ανάμεσαστους συμβούλους του. Tο κλίμα αυτό προκάλεσε σειρά εξεγέρσεων. Eίναιενδεικτικό ότι στα 32 χρόνια διακυβέρνησης του Μονομάχου σημειώθηκαν30 στάσεις, ενώ πολλοί ήταν οι στρατηγοί που εξορίστηκαν, εκτελέστηκαν ήτυφλώθηκαν. Τόσο ο Γεώργιος Μανιάκης όσο και ο Θεόφιλος Ερωτικός,κυβερνήτης της Κύπρου, αλλά και ο Λέοντας Τορνίκης που έφτασε μέχριτα τείχη της Κωνσταντινούπολης, στασίασαν χωρίς όμως επιτυχία.

Ταεσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα του κράτους σταδιακά αυξήθηκαν καιο Κωνσταντίνος αποδείχτηκε ότι δεν ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για νατα αντιμετωπίσει. Ωστόσο το κράτος συνέχιζε να απολαμβάνει τουςκαρπούς της ισχυρής βασιλείας του Βασιλείου Β', με αποτέλεσμα η κακήδιοίκηση να μη γίνει εμφανής σε όλη της την έκταση.