 Κατά
τη Γεωμετρική περίοδο παρατηρούνται πολλαπλές μεταναστεύσεις ελληνικών φύλων
ή τμημάτων τους από τις περισσότερο άγονες και δυσπρόσιτες περιοχές της
ηπειρωτικής ελληνικής ενδοχώρας προς τα πεδινότερα και ευφορότερα παράλια
του ελλαδικού κορμού, των νησιών, των μικρασιατικών παραλίων και της Κύπρου.
Για τη γνώση και τη χρονολόγηση των μετακινήσεων αυτών οι ερευνητές της
περιόδου καταφεύγουν κυρίως στις ιστοριογραφικές μαρτυρίες, στις ποιητικές
δημιουργίες, στις μυθολογικές παραδόσεις και στα αρχεία των πόλεων, τα οποία
συνήθως διασώζονται ως κατάλογοι αρχόντων, ιερέων, νικητών σε αγώνες κλπ.,
καθώς και στα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία άλλοτε έρχονται σε αντίθεση
και άλλοτε επιβεβαιώνουν τα παραπάνω δεδομένα. Για παράδειγμα η κάθοδος
των Δωριέων στην Πελοπόννησο χρονολογείται με βάση τους καταλόγους των βασιλέων
στη Σπάρτη το 1148 π.Χ. ή το 1104 π.Χ. σύμφωνα με δύο διαφορετικούς υπολογισμούς,
οι οποίοι όμως ελάχιστα απέχουν από τις χρονολογίες 1125 π.Χ. ή 1120 π.Χ.
που προσφέρουν οι αρχαιολογικές παρατηρήσεις για το ίδιο γεγονός. |
Η
μετανάστευση των ελληνικών φύλων σύμφωνα με νεότερες έρευνες πρέπει να ξεκίνησε
πριν από την Υπομυκηναϊκή εποχή όπως αποδεικνύουν αρκετές καταστροφές και
εγκαταλείψεις οικισμών που χρονολογούνται στο τέλος της Μυκηναϊκής εποχής,
περίπου στα 1125 π.Χ. Πολλοί ιστορικοί συνδέουν τη σαφή μείωση του αριθμού
των οικισμών σε σχέση με την παλαιότερη Yστεροελλαδική III Γ φάση με τις
συνέπειες των εισβολών των νέων επιδρομέων. Ένα μέρος από τους οικισμούς
αυτούς προφανώς αφανίστηκε εξαιτίας των πολεμικών επιχειρήσεων και των λεηλασιών,
ενώ ένα άλλο μέρος τους εγκαταλείφτηκε από τους κατοίκους του, οι οποίοι
είτε μετανάστευσαν είτε μεταφέρθηκαν από τους κατακτητές σε άλλες περιοχές.
Υπάρχει ακόμη η πιθανότητα πολλοί από τους οικισμούς που ιδρύθηκαν από τους
εισβολείς να μην άφησαν ίχνη λόγω των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν.