 |
 Λίγα
κοσμήματα έχουν έρθει στο φως από τους Σκοτεινούς Χρόνους και τα περισσότερα
ανήκουν σε δύο κατηγορίες με άμεση χρηστική σημασία. Πρόκειται για τις πόρπες
και τις περόνες, με τις οποίες στερέωναν τα ενδύματα. Στη Γεωμετρική περίοδο
οι δύο αυτοί τύποι εμφανίζουν μεγαλύτερη ποικιλία και πλαισιώνονται και
από άλλα είδη κοσμημάτων όπως δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, διαδήματα και περίαπτα.
Και στις δύο εποχές το κύριο υλικό κατασκευής τους ήταν ο ορείχαλκος και
ο χρυσός και σπανιότερα ο σίδηρος. Οι ψήφοι περιδεραίων από φαγεντιανή και
η ένθεση ηλέκτρου και ορείας κρυστάλλου εμφανίζονται περιστασιακά μόνο στην
Αττική και την Κρήτη. |
 Πόρπες.
Πρόκειται για ένα είδος παραμάνας με λιγότερο ή περισσότερο διακοσμημένο
στέλεχος, της οποίας η προέλευση ανάγεται στους μυκηναϊκούς χρόνους. Οι
παλαιότεροι τύποι είναι οι βιολόσχημες και οι φυλλόσχημες πόρπες, γνωστές
από την Αττική και την Εύβοια. Ένας άλλος τύπος με μακρά εξέλιξη είναι η
τοξωτή πόρπη. Το τόξο της έφερε στο ένα του άκρο ορθογώνιο πλακίδιο πόρπωσης
και μερικές φορές διακοσμητικά σφαιρίδια. Ο τύπος αυτός ήταν διαδεδομένος
στην Αττική, αλλά στα τέλη του 8ου αιώνα παραλήφθηκε από τη Βοιωτία, όπου
το πλακίδιο πόρπωσης έγινε μεγαλύτερο και έφερε πλούσια εγχάρακτη διακόσμηση.
Από την Εύβοια και την Αττική πέρασαν στη Βοιωτία και οι πόρπες με ημισεληνοειδές
τόξο που έφτανε μέχρι και τα 20 εκατοστά μήκος. Στα τέλη του 10ου αιώνα
π.Χ. εμφανίστηκαν στη Μακεδονία οι οκτώσχημες πόρπες, που -όπως λέει και
το όνομά τους- κατασκευάζονταν από δύο αντιθετικές σπείρες σύρματος σε σχήμα
"8". Τέλος, από τη Ρόδο είναι γνωστός ένας τύπος πόρπης με ολόγλυφα πτηνά
στο τόξο. |
 Περόνες.
Η εμφάνισή τους ανάγεται στους υπομυκηναϊκούς χρόνους και γνώρισαν ευρεία
διάδοση στη Γεωμετρική περίοδο. Πρόκειται για καρφίτσες, των οποίων το μήκος
μπορούσε να φτάσει μέχρι και τα 40 εκατοστά. Ο περισσότερο διαδεδομένος
τύπος τους είχε δισκοειδή κεφαλή και κάτω από αυτήν έφερε ένα διακοσμητικό
σφαιρίδιο. Στους γεωμετρικούς χρόνους προστέθηκαν δακτύλιοι και αμφικωνικά
μέλη. Κάποτε μάλιστα οι κεφαλές είχαν σχήμα αγγείου. |
 ΄Aλλα
κοσμήματα. Ο μεγαλύτερος αριθμός από τα υπόλοιπα κοσμήματα κατασκευαζόταν
από χρυσό. Διάφοροι τύποι σκουλαρικιών είναι γνωστοί από το Λευκαντί (οκτώσχημα),
την Ελευσίνα (μηνοειδή) και την Κόρινθο (σπειροειδή). Τα πιο περίτεχνα,
όμως, προέρχονται από την Αθήνα και χρονολογούνται στο β' μισό του 9ου αιώνα
π.Χ. Έχουν σχήμα τραπεζίου, κοκκιδωτή διακόσμηση και απολήγουν σε σχηματοποιημένα
ρόδια. Τα διαδήματα κατασκευάζονταν από ένα έλασμα χρυσού και συχνά έφεραν
παραστάσεις ανθρώπων και ζώων ανατολικής έμπνευσης. Τα καλύτερα δείγματά
τους έχουν βρεθεί στην Κρήτη, την Αθήνα και την Ερέτρια. Στην Ελευσίνα,
τα Σπάτα και την Κρήτη της Ύστερης Γεωμετρικής περίοδου συναντάμε περίαπτα
και περιδέραια από πλακίδια διακοσμημένα με κοκκίδωση και ένθετους λίθους.
Τέλος, χάλκινα πτηνόσχημα ή αγγειόσχημα περίαπτα είναι γνωστά από τη Μακεδονία,
τη Θεσσαλία και την Πελοπόννησο. |