tan zi mat



Περιεχόμενα κεφαλαίου
Ζαγόρι 1860: ένα χωριό αντιμετωπίζει τον τσιφλικά

Η διαμάχη των κατοίκων του χωριού Δοβρά στο Ζαγόρι με ένα μουσουλμάνο γαιοκτήμονα, ιδιοκτήτη του παρακείμενου χωριού Πετσάλι, γύρω από την κυριότητα μιας αμφισβητούμενης έκτασης γης, ξεπέρασε κατά τα 1860-61 τα όρια μιας τοπικής αντιδικίας. Η διαμάχη ανάμεσα στους χωρικούς του Δοβρά και στο γαιοκτήμονα, η οποία έφερνε παραδειγματικά αντιμέτωπους τους δύο βασικούς τύπους γαιοκτησίας στην Ήπειρο, την ανεξάρτητη μικροϊδιοκτησία των χωρικών των ελευθεροχωρίων με τη μεγάλη γαιοκτησία των τσιφλικάδων, φαίνεται ότι οφειλόταν στην αντικατάσταση ενός παλαιού δρόμου που χώριζε τις γαίες των δύο χωριών. 'Oταν η στάση των μελών του επαρχιακού συμβουλίου απογοήτευσε τους χωρικούς, μια που τα μέλη του, όχι μόνο οι μουσουλμάνοι, αλλά και ο μητροπολίτης και οι περισσότεροι χριστιανοί προύχοντες, πήραν το μέρος του τσιφλικά είτε λόγω αλληλεγγύης είτε για να μην εμπλακούν σε μια πιθανώς επικίνδυνη αντιπαράθεση με τους γαιοκτήμονες, οι χωρικοί στράφηκαν στη γαλλική πρεσβεία μέσω των συμπατριωτών τους στην Κωνσταντινούπολη. Η πρεσβεία, διατεθειμένη ευνοϊκά απέναντι στους χωρικούς, έστειλε στο γάλλο πρόξενο στα Γιάννινα ανάλογες οδηγίες και χρησιμοποίησε την επιρροή της στην Πύλη.[1] Tελικά, όταν αντικαταστάθηκε ο διοικητής του πασαλικιού από έναν άλλο αξιωματούχο διαπνεόμενο από τις αρχές του Τανζιμάτ, το θέμα αναθερμάνθηκε.


Οι κάτοικοι του χωριού Δοβρά Ζαγορίου αντιμετώπισαν τις προκλήσεις των τοπικών ισχυρών και αναγκάστηκαν να αναζητήσουν την προστασία μιας ξένης Δύναμης (Γαλλία), μέσω της πρεσβείας της στην Κωνσταντινούπολη.


Φωτογραφία (.jpg, 18kB) Το θέρετρο της γαλλικής πρεσβείας στα Θεραπιά.
Φωτογραφία Λίζα Έβερτ.
Κωνσταντινούπολη. Αναζητώντας τη Βασιλεύουσα, εκδ. Λ. Μπρατζιώτη, Αθήνα 1990, σ. 138.
© Λούση Μπρατζιώτη.

Tον Oκτώβριο του 1860 εστάλη από την Πύλη μια εξεταστική επιτροπή, μεταξύ των μελών της οποίας βρισκόταν και ένας γαλλομαθής αξιωματούχος, προφανώς για να έρθει σε κατευθείαν συνεννόηση με το γάλλο πρόξενο. Στους μήνες που ακολούθησαν οι πρωταγωνιστές διχάστηκαν σε δύο στρατόπεδα. Tα περισσότερα μέλη της επιτροπής και τα μέλη του επαρχιακού συμβουλίου των Iωαννίνων συντάχθηκαν με τον τσιφλικά, ενώ ο νέος διοικητής του πασαλικιού, ο γάλλος πρόξενος και ο γαλλομαθής αξιωματούχος, αναμφισβήτητα "άνθρωπος του Τανζιμάτ", πήραν το μέρος των χωρικών και συμβούλεψαν το κράτος να κατασχέσει την αμφισβητούμενη γη και να την αποδώσει δωρεάν στους κατοίκους του Δοβρά, αναγνωρίζοντας στον τσιφλικά μόνο ένα μικρό κομμάτι.

Tα δύο αυτά στρατόπεδα καθορίστηκαν με βάση όχι μόνο την κοινωνική αλληλεγγύη αλλά και την ιδεολογική συνάφεια, στο κέντρο της οποίας βρισκόταν η στάση που έπαιρναν οι πρωταγωνιστές απέναντι στο Τανζιμάτ. Έτσι, οι μεταρρυθμιστές αξιωματούχοι βρέθηκαν να συμπράττουν με τον πρόξενο έναντι της συμμαχίας των τοπικών ισχυρών με τους συντηρητικούς αξιωματούχους της "παλιάς σχολής", εντασσόμενοι σε μια αντιπαράθεση που διαπερνούσε ολόκληρη την Aυτοκρατορία. Aπό την άλλη, είναι ενδεικτικό το ότι ήταν οι χωρικοί εκείνοι, οι οποίοι, όταν η προσφυγή στα τοπικά κέντρα εξουσίας αποδείχτηκε ανεπαρκής, έθεσαν σε κίνηση το διπλωματικό μηχανισμό και έμμεσα ανάγκασαν την Πύλη να επέμβει, καθιστώντας έτσι μια τοπική αντιδικία γύρω από τα όρια των κτημάτων τους σε ζήτημα που έφτασε να απασχολήσει πρεσβευτές και υψηλούς αξιωματούχους.

[1] Πύλη (ή Υψηλή Πύλη):
Ονομασία της οθωμανικής κυβέρνησης από την πύλη στην είσοδο του κτιριακού συμπλέγματος που στέγαζε τις κεντρικές διοικητικές υπηρεσίες της Αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη.

Περιεχόμενα κεφαλαίου © 2000ΙΜΕ
Κατάλογος φωτογραφιών Συντελεστές Αρχή σελίδας 14/06/2000