πτώση της Κωνσταντινούπολης, η σημασία της απώλειάς της για την αυτοκρατορία αλλά και η απώλεια της ίδιας της αυτοκρατορίας εντυπωσίασαν όλα τα στρώματα του πληθυσμού, εντός αλλά και εκτός των εδαφών της. Οι θρήνοι για την Άλωση έχουν πολλά από τα χαρακτηριστικά του ρητορικού θρήνου, ακόμη κι αν το ύφος τους συχνά θυμίζει δημοτικό τραγούδι. Κάποιοι θρήνοι μάλιστα περιέχουν και πολιτικά μηνύματα.
Ενδιαφέρον από άποψη μορφής παρουσιάζουν οι θρήνοι με δραματική δομή. Χαρακτηριστικά αναφέρονται το Ανακάλημα Κωνσταντινουπόλεως, που αποτελεί το διάλογο δύο καραβιών που συναντώνται στο πέλαγος (το ένα προερχόμενο από την πυρπολημένη Πόλη) και ο Θρήνος των Τεσσάρων Πατριαρχείων, που αναφέρεται στη συζήτηση ανάμεσα στα τέσσερα Πατριαρχεία.

Θρήνος της Κωνσταντινουπόλεως, W. Wagner (έκδ.), Medieval Greek Texts, Λονδίνο 1870, σ. 147, 149.

Ανακάλημα Κωνσταντινουπόλεως, Ε. Κριαράς (έκδ.), Ανακάλημα της Κωνσταντινούπολης, Θεσσαλονίκη 1965, σ. 31.
"Καράβιν πόθεν έρκεσαι και πόθεν κατεβαίνεις;"/
"Έρκομαι ακ τ' ανάθεμα κ' εκ το βαρύν το σκότος,/ ακ την αστραποχάλαζην, ακ την ανεμοζάλην·/ από την Πόλην έρχομαι την αστραποκαμένην./ Εγώ γομάρι δε βαστώ, αμέ μαντάτα φέρνω/ κακά δια τους χριστιανούς, πικρά και δολωμένα:/ Οι Τούρκοι ότε ήρθασιν, επήρασιν την Πόλην/ απώλεσαν τους χριστιανούς εκεί και πανταχόθεν".