την κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα εξής έργα: Λόγος παρηγορητικός περί Δυστυχίας και Ευτυχίας. Πρόκειται για ένα αλληγορικό αφήγημα που αναπτύσσεται πάνω σ' ένα παραμυθιακό θέμα, την αναζήτηση της Τύχης. Παρουσιάζεται το θέμα της αναζήτησης του κάστρου της Δυστυχίας και της Ευτυχίας, καθώς και το ζήτημα του Χρόνου. Το έργο κινείται πάνω σε συμβάσεις της μυθιστορίας.
Η Ιστορία Πτωχολέοντος αποτελεί μια έμμετρη νοβελιστική διήγηση με διδακτικό θέμα. Βασίζεται σε μία διήγηση ανατολικής προέλευσης, που αφηγείται τις περιπέτειες και την απόδειξη της σοφίας ενός γέροντα που πτωχεύει, πωλείται ως δούλος με τη θέλησή του, χάρη όμως στις σοφές συμβουλές του προς το βασιλιά αφέντη του αποκτά τον παλιό του πλούτο και την ελευθερία του.
Η Διήγησις Βελισαρίου πραγματεύεται το θέμα της ευτυχίας, που εξυψώνει τον άνθρωπο, και του φθόνου, που οδηγεί στην καταστροφή του. Η ιστορία του Βελισαρίου, στρατηγού του Ιουστινιανού, χρησιμοποιείται ως παράδειγμα του θέματος αυτού. Η αρχική μορφή του κειμένου χρονολογείται στο 12ο αιώνα.

Ιστορία Πτωχολέοντος, Γ. Κεχαγιόγλου (έκδ.), Κριτική έκδοση της Ιστορίας Πτωχολέοντος, Θεσσαλονίκη 1978, σ. 346, 361.
Άκουσον, αυθέντη, τέχνας/ τας γνωρίζει ο σος δούλος·/ τέσσσαρας τας τέχνας έχω:/ άνδρας άμα και γυναίκας,/ λίθους ακινήτους πάλι,/ αλλά και την ίππων φύσιν·/ και ηξεύρω και γνωρίζω/ και την φύσιν και την γνώμην/ και το τι γενεάς υπάρχουν/ και τιμής κατά την φύσιν".

[αποκαλύπτεται ότι ο αυτοκράτορας είναι στην πραγματικότητα γιος φούρναρη]
Τίμιε πάτερ, δίδαξόν με/ πως εννόησες αυτίκα/ [. . .]
μάγκιπος υιός υπάρχω,/ χωριάτου φύσιν έχω/ και κακότροπος τη γνώμη;/ [. . .]
"Άκο*, τοίνυν, δέσποτά μου,/ και καλώς να το διδάξω/ και το κράτος σου να αρέση:/ Όταν είδα εγώ το αφράτον/ εις την πράξιν μου την πρώτην/ άλλο αφράτο* εις την δευτέραν,/ εις την τρίτην άλλον πάλιν,/ έκρινά το εν τω νοΐ μου,/ είπα εγώ προς εαυτόν μου:/ "Τι έναι τούτο όπερ λέγει;/ όλο αφράτα μάς χαρίζει,/ έξοδον* ουδέν μας δίδει,/ άλλην χάριν ου ποιεί μας·/ ή μαγκίπου φύσιν έχει/ ή μαγκίπου* υιός υπάρχει·/ τούτο αυθέντου φύση ουκ ένι/ ουδέ μεγιστάνου υπάρχει.

*μάγκιψ: φούρναρης
*άκο: άκουσε
*αφράτον: είδος ψωμιού, άσπρου και αφράτου που του έδινε κάθε φορά ως ανταμοιβή ο αυτοκράτορας για τις υπηρεσίες του
*έξοδον: χρήματα