Βασικό στοιχείο της αρχαίας "πόλεως" κατά τους ιστορικούς χρόνους, το Βουλευτήριο υπήρξε ο χώρος συνάθροισης ενός αντιπροσωπευτικού σώματος πολιτών που συσκεπτόταν και αποφάσιζε για τα κοινά. Το σώμα αυτό έφερε στις ιωνικές πόλεις την ονομασία "Βουλή", "Γερουσία" ή "Συνέδριο", ενώ στις δωρικές ονομαζόταν "Αλία", "Απέλλα", ή "Αλιαία".
Αρχαιολογικά κατάλοιπα κτιρίων με αυτήν ακριβώς τη λειτουργία δεν
χρονολογούνται πριν από τον
Η πρώτη μνεία του όρου "Βουλή" απαντάται στα ομηρικά έπη, όπου δηλώνει το συμβούλιο των ευγενών που περιστοίχιζε το βασιλιά και μαζί του ασκούσε τη νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική εξουσία. Οι αποφάσεις του αριστοκρατικού αυτού σώματος ανακοινώνονταν στη συνέλευση των ενεργών πολιτών, που αποτελούνταν από τους πολεμιστές και καλούνταν αρχικά "Αγορή", αργότερα δε και "Εκκλησία".
Η Βουλή και η Εκκλησία των ιστορικών χρόνων ήταν πολιτειακά σώματα διαφορετικού μεγέθους, κοινωνικής σύνθεσης και πολιτικού ρόλου σε κάθε πόλη και ιστορική περίοδο. Αντίστοιχα διαμορφωνόταν ο δημοκρατικός ή ο ολιγαρχικός χαρακτήρας του πολιτεύματος της πόλης-κράτους.
Στην ιστορική τους εξέλιξη, από την αρχαϊκή έως την κλασσική περίοδο,
τα σώματα αυτά διευρύνονται και αντιπροσωπεύουν, σε
διαφορετικό βαθμό κατά πόλη, ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού. Παράλληλα
η συμμετοχή των απλών πολιτών στη δημόσια ζωή γίνεται πιο ενεργή, χάρη στην
αύξηση των αρμοδιοτήτων της Εκκλησίας του Δήμου.
Αποκορύφωμα αυτής της εξέλιξης αποτελεί το δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας
των μέσων του
Η Βουλή της Αθήνας, την οποία συγκροτούσαν 500 μέλη, 50 βουλευτές από κάθε μία από τις δέκα φυλές, είχε σημαντικές συμβουλευτικές, νομοπαρασκευαστικές και δικαστικές αρμοδιότητες. Κατάρτιζε νόμους και προτάσεις, τα λεγόμενα "προβουλεύματα", που αφορούσαν ζητήματα πολιτικής, οικονομίας και διοίκησης και τα υπέβαλλε προς ψήφιση στην Εκκλησία του Δήμου, το κύριο σώμα των πολιτών. Την ανώτατη εκτελεστική εξουσία είχαν οι πρυτάνεις, οι 50 βουλευτές της κάθε φυλής ("πρυτανεύουσα φυλή"), που κυβερνούσαν εκ περιτροπής για το 1/10 του χρόνου.
Οι ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί χρόνοι σημαδεύτηκαν από τις επεμβάσεις, των ελληνιστικών μοναρχών αρχικά και της Ρώμης αργότερα, στα εσωτερικά ζητήματα των πόλεων. Στα πλαίσια της εξάρτησής τους από αυτούς, η πόλη έχασε σταδιακά την πολιτική της αυτονομία και ο πολιτικός ρόλος της Βουλής, ως συμβόλου τοπικής αυτοδιοίκησης, περιορίστηκε.
Οι εξελίξεις αυτές σημειώθηκαν τόσο στον κυρίως ελληνικό ηπειρωτικό χώρο,
όσο και στις ελληνικές αποικίες, αφού η διάδοση του θεσμού της Βουλής
ακολούθησε το αποικιστικό ρεύμα των Ελλήνων, κυρίως προς τη Μικρά Ασία και
την