top

Ολόκαινος


Ήδη από την ύστερη φάση της τελευταίας Παγετώδους (Late Glacial 13.000-10.000 π.σ.), αλλά ιδιαίτερα από τις αρχές της Ολόκαινου και μετά (10.000 π.σ.), με την υποχώρηση των παγετώνων και την άνοδο της θερμοκρασίας, επικράτησε σταδιακά η δασώδης βλάστηση εις βάρος της βλάστησης τύπου στέππας. Η επέκταση των δασών ξεκίνησε στο βόρειο και τον κεντρικό ελλαδικό χώρο περίπου το 11.000 π.σ. και ολοκληρώθηκε σταδιακά περίπου το 9000 π.σ., όπως μας πληροφορούν οι πυρηνοληψίες γύρης που συλλέχθηκαν από την Ήπειρο, το Βέρμιο και την περιοχή της Λαμίας. Μεγάλες εκτάσεις γης σε υψόμετρο μικρότερο από 800 μέτρα καλύφθηκαν από ανοιχτά δάση φυλλοβόλων βαλανιδιών, ενώ στα μεγαλύτερα υψόμετρα (1000-1600 μέτρα) επικράτησαν πυκνά δάση κωνοφόρων. Μετά το 9000 π.σ. η βλάστηση παρουσίασε ακόμα μεγαλύτερη ποικιλία, αφού εμπλουτίστηκε με πληθώρα νέων ειδών βοτάνων και αγριόχορτων.

Η πανίδα ανταποκρίθηκε στις νέες συνθήκες: έτσι επικράτησαν ζώα δασώδους βλάστησης, όπως το κόκκινο ελάφι και ο αγριόχοιρος, εις βάρος μεγαλύτερων ζώων, όπως ο άγριος όνος ή ο άγριος ταύρος. Συνεχίζεται επίσης η χρήση χερσαίων και θαλάσσιων μαλακίων τόσο ως συμπλήρωμα της διατροφής όσο και για την κατασκευή κοσμημάτων (Σιδάρι Κέρκυρας, Γιούρα, Φράγχθι).

Αυτή βέβαια είναι μόνο η γενική εικόνα που παρουσίαζαν η χλωρίδα και η πανίδα στον αιγαιακό χώρο την εποχή αυτή. Σε ένα τόσο πλούσιο γεωμορφολογικά και τοπογραφικά χώρο σαν το Αιγαίο είναι αναμενόμενο ότι θα υπήρχε μία μεγάλη ποικιλία βλάστησης και ιδιαίτερων ενδιαιτημάτων (habitats) με εντόπια χαρακτηριστικά, ανάλογα με τη θερμοκρασία και το έδαφος της κάθε περιοχής. Την ύπαρξη τέτοιων μικροοικοσυστημάτων επιβεβαιώνουν παλαιοεθνολογικές και ζωοαρχαιολογικές μελέτες που αφορούν μεμονωμένες αρχαιολογικές θέσεις, όπως για παράδειγμα οι μελέτες της χλωρίδας και της πανίδας από το σπήλαιο Φράγχθι Ερμιονίδας, οι οποίες καταγράφουν τη χαρακτηριστική χλωρίδα και πανίδα της γύρω από τη θέση περιοχής σε χαμηλό υψόμετρο, προσθέτοντας νέα είδη βλάστησης (π.χ. αγριομυγδαλιές, αγριαμπελιές κ.ά.) στον ήδη υπάρχοντα κατάλογο των ειδών που μας παρέχουν οι πυρηνοληψίες γύρης από περιοχές με μεγάλο υψόμετρο.