Στην κλασική Αθήνα η παραγωγή των διάφορων εργαστηρίων ποτέ δεν πήρε μεγάλες διαστάσεις. Aπό όσο είναι γνωστό, κανένα εργαστήριο δεν απασχόλησε περισσότερα από 120 άτομα. Ωστόσο, δεν υπήρχαν κερδοφόρα εργαστήρια με παραπάνω από 20-30 τεχνίτες. Έντονη δραστηριότητα σημειώθηκε στην Αθήνα και στον Πειραιά από εργαστήρια κατασκευής για παράδειγμα κεραμικών, μαχαιριών, λυχναριών, κρεβατιών, ρουχισμού, κοσμημάτων, δερμάτινων ειδών και όπλων.


Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες εργαστηρίων δεν ήταν αθηναίοι πολίτες -όπως συνέβαινε στον τομέα της γεωργίας- όπου οι μη πολίτες δεν είχαν το δικαίωμα απόκτησης εκτάσεων γης, αν και μπορούσαν να νοικιάζουν ένα μέρος της ή να εργάζονται εποχιακά ως αγρότες. Ωστόσο, στην κατοχή των εργαστηρίων οι μέτοικοι ήταν μάλλον εκείνοι που υπερτερούσαν έναντι των πολιτών.


Μολονότι η παραγωγή των εργαστηρίων υπέστη πλήγμα στη διάρκεια του Δεκελικού πολέμου, δεν ήταν το ίδιο σοβαρό με εκείνο που σημειώθηκε στη γεωργία και στις εργασίες στα μεταλλεία. Τα κτήρια και τα εργαλεία βρίσκονταν ασφαλή πίσω από τα τείχη που προστάτευαν την Αθήνα και τον Πειραιά. Κάποιοι δούλοι βέβαια είχαν την ευκαιρία να διαφύγουν στο στρατόπεδο των Λακεδαιμονίων και ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι ένας σημαντικός αριθμός από αυτούς ήταν "εξειδικευμένοι" τεχνίτες.



Η μείωση των εσόδων των Αθηναίων στο διάστημα από το 413 μέχρι το 403 π.Χ. επέφερε και την ελάττωση στην κίνηση διάφορων προϊόντων στην τοπική αγορά. Μόνη εξαίρεση αποτελεί η παραγωγή εργαλείων που είχαν άμεση ή έμμεση σχέση με τον πόλεμο. Η περίοδος 431-405 π.Χ., το διάστημα δηλαδή του Πελοποννησιακού πολέμου, χαρακτηρίζεται από την αριθμητική αύξηση των ναυπηγείων και των εργαστηρίων που παρήγαν πολεμικό εξοπλισμό για τους οπλίτες και το στόλο.

Θα πρέπει να τονιστεί ότι η Αθήνα δεν υπήρξε ποτέ μία πόλη που να βασίστηκε κυρίως στην εργαστηριακή παραγωγή, ούτε πριν από το 403 π.Χ. ούτε μετά. Τα στοιχεία που έχουμε και θα μπορούσαν να στηρίξουν μία ισχυρή παρουσία της Αθήνας στο υπερπόντιο εμπόριο εργαστηριακών προϊόντων είναι πολύ λίγα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν ο Ξενοφών και ο Ανδοκίδης, το κέρδος προερχόταν κυρίως από το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και από τους κατακτητικούς πολέμους.


| εισαγωγή | γαιοκτησία-γεωργία | εμπόριο | μεταλλεία | Κλασική Εποχή
| κρατική πρόνοια | λειτουργίες | ιδιωτική περιουσία |

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.