Ο Αριστοφάνης καταγόταν από το δήμο Kυδαθηναίων και γεννήθηκε γύρω στο 445 π.Χ. Ο θάνατός του τοποθετείται στη δεκαετία 390-80. Οι Αλεξανδρινοί απέδιδαν στον Aριστοφάνη 40 έργα. Ως εμάς έφτασαν 11 έργα. Επανειλημμένα βρέθηκε αντιμέτωπος με το σύγχρονό του Εύπολι, ο οποίος μάλιστα τον κέρδισε παίρνοντας το πρώτο βραβείο με τους Κόλακες, ενώ ο Αριστοφάνης με την Ειρήνη περιορίστηκε στο δεύτερο.

Τα θέματα που κυρίως απασχόλησαν τον Αριστοφάνη πηγάζουν από τα προβλήματα που απασχολούσαν την Αθήνα στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου. Επιγραμματικά αυτά είναι η ειρήνη, η δημοκρατία, οι νέες φιλοσοφικές ιδέες και τέλος η οικονομική, κοινωνική και ηθική κρίση της αθηναϊκής κοινωνίας, θέματα με τα οποία ασχολήθηκε και ο Θουκυδίδης. Αρκεί όμως να συγκρίνει κανείς την κριτική που ασκεί ο Θουκυδίδης στον Κλέωνα με εκείνη του Αριστοφάνη, για να αντιληφθεί τη διαφορά τους: Ο Θουκυδίδης έγραφε για τους μελλοντικούς αναγνώστες, ο Αριστοφάνης για το σύγχρονό του κοινό.

Η πολιτική τοποθέτηση του Αριστοφάνη έχει απασχολήσει, όπως είναι φυσικό, επανειλημμένα την έρευνα και μεταξύ των ερευνητών βρίσκονται εκπρόσωποι όλων των τάσεων. Σύγκριση των έργων του Αριστοφάνη με άλλα έργα της εποχής δείχνει ότι γίνονταν συζητήσεις γύρω από τα θέματα που απασχολούσαν τον ποιητή και ότι αντιμετωπίζονταν με διαφορετικό τρόπο από τον κάθε συγγραφέα, ο οποίος εκπροσωπούσε σίγουρα τις διαφορετικές τάσεις μέσα στο σώμα των πολιτών.

Και η κωμωδία, όπως και η τραγωδία, υπηρετούσε τον παιδευτικό χαρακτήρα του θεάτρου και τον υπερβατικό του ρόλο. Για να το πετύχει αυτό η κωμωδία, να προβάλλει δηλαδή τα προβλήματα, ώστε μέσα από τη συνειδητοποίησή τους να βρεθεί λύση, τα παρουσίαζε στην πιο ακραία τους μορφή. Με βάση αυτά θα πρέπει να είναι κανένας επιφυλακτικός στην κρίση του για τις πολιτικές πεποιθήσεις του Aριστοφάνη. Σίγουρα διαφαίνεται από τα έργα του ότι θεωρούσε καταστρεπτικό τον Πελοποννησιακό πόλεμο, επικίνδυνο τον Κλέωνα, προβληματική την εξέλιξη της δημοκρατίας. Kατά πόσο όμως ήταν υποστηρικτής της ολιγαρχίας και πολέμιος των νέων φιλοσοφικών τάσεων, θα παραμείνει αδιευκρίνιστο.

Έργα του Αριστοφάνη:
Με θέμα την ειρήνη: Αχαρνής (425), Ιππής (424), Ειρήνη (421), Λυσιστράτη (411).
Με θέμα τα φιλοσοφικά ρεύματα: Νεφέλαι (423).
Με θέμα τα κοινωνικά προβλήματα: Σφήκες (422), Όρνιθες (414), Θεσμοφοριάζουσαι (411), Βάτραχοι (405), Eκκλησιάζουσαι (392), Πλούτος (388).

| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες μπορείτε να δείτε αυτές σε μεγέθυνση, καθώς και τις επεξηγήσεις τους.
Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.