Ο Πλάτων διατύπωσε τις απόψεις του κυρίως στους διαλόγους, τους οποίους οι μελετητές ταξινομούν είτε με βάση τη χρονολογία συγγραφής τους είτε με βάση το περιεχόμενο. Όσοι προτιμούν τη χρονολογική ταξινόμηση θεωρούν ότι έτσι ο αναγνώστης βοηθιέται στην πληρέστερη κατανόηση της εξέλιξης των ιδεών του φιλοσόφου. Εκείνοι που επιλέγουν τη θεματική ταξινόμηση πιστεύουν ότι μ' αυτήν δίνεται πιο ολοκληρωμένη η θέση του Πλάτωνα για κάθε θέμα με το οποίο ασχολήθηκε. Αναμφισβήτητο πάντως είναι ότι στα έργα της νεότητάς του ακολουθεί τις αρχές του δασκάλου του Σωκράτη, ενώ με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσει τις δικές του απόψεις.

Σημαντική για την εξέλιξη της φιλοσοφίας ήταν η αντίληψη του Πλάτωνα ότι ο αισθητός κόσμος είναι απομίμηση, εκμαγείον της ουσίας. Στην πλατωνική ορολογία η ουσία αυτή καλείται Ιδέα. Το καινούργιο αυτής της αντίληψης βρίσκεται στο γεγονός ότι για πρώτη φορά η ύπαρξη του όντος τοποθετείται έξω και ανεξάρτητα από το άτομο. Kατά την πλατωνική διδασκαλία το μέτρο των πραγμάτων δεν είναι οι έννοιες και οι σκέψεις αλλά η υπάρχουσα στις Iδέες ουσία των πραγμάτων.

Οι Ιδέες αποτελούν έναν ξεχωριστό κόσμο, το νοητό, που είναι τέλειος, υπάρχει από την αρχή και είναι αιώνιος. Οι άνθρωποι αποτελούν τον αισθητό κόσμο. Ο Πλάτωνας αναγνώριζε λοιπόν ως ρυθμιστή της φύσης και της κοινωνίας την ανώτερη, την απόλυτη Iδέα και πρέσβευε ότι ο κόσμος πλάστηκε για κάποιο σκοπό προκαθορισμένο. Στην κορυφή του υπερβατού αυτού κόσμου των Ιδεών τοποθετούσε την ιδέα του αγαθού. Από αυτήν του την αντίληψη συνάγονταν και οι θέσεις του για την ηθική.

Οι απόψεις του φιλοσόφου για την πολιτεία, αλλά και για την αισθητική, είναι φυσική απόρροια των παραπάνω αντιλήψεων. Δημιουργεί μια ουτοπική πολιτεία, όπου καταργεί την οικογένεια, και αναθέτει την εξουσία στους φιλοσόφους, οι οποίοι είναι και οι μόνοι που μπορούν να γνωρίζουν τι είναι αγαθό άρα και καλό. Οι φιλόσοφοι εξάλλου βλέπουν τον κοινό παρανομαστή σε καθετί που αποκαλείται ωραίο, οπότε και οδηγούνται στην ίδια την ομορφιά: την αγνή, αμόλυντη, αμίαντη από την ανθρώπινη σάρκα, στην ίδια τη θεϊκή Ομορφιά.


| εισαγωγή | τέχνες | γράμματα | εκπαίδευση | θρησκεία | Κλασική Εποχή

Σημείωση: Οι υπογραμμισμένες παραπομπές (links) οδηγούν σε σχετικά με αυτές κείμενα, ενώ οι μη υπογραμμισμένες αποτελούν επεξηγηματικό γλωσσάρι.