Μία από τις χαρακτηριστικές εκδηλώσεις που συνόδευαν τις εορταστικές τελετουργίες ήταν η πομπή, η συγκρότηση δηλαδή μίας ομάδας που τελούσε προκαθορισμένο έργο και κινούνταν προς το ιερό. Η πομπή με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αποτελούσε συστατικό στοιχείο κάθε γιορτής και θεωρούνταν ιερή. Συνηθέστερη ήταν αυτή που προηγούνταν κάθε θυσίας. Ιερή όμως θεωρούνταν και η "οδός", η διαδρομή δηλαδή που ακολουθούσαν οι συμμετέχοντες στην τελετή. Στην Αθήνα μάλιστα υπήρχε και ειδικό κτήριο για την προετοιμασία της πομπής, το Πομπείο, που βρισκόταν κοντά στην Ιερή Πύλη. Από εκεί ξεκινούσε η πομπή των Παναθηναίων, που κατέληγε στην Ακρόπολη. Από την Ιερή Πύλη επίσης ξεκινούσε η πομπή που μέσω της Ιεράς Οδού κατέληγε στην Ελευσίνα για την τέλεση των μυστηρίων. Με ειδικό ρόλο ήταν επιφορτισμένοι και οι συμμετέχοντες σε αυτήν, οι οποίοι χωρίζονταν σε ομάδες αντίστοιχες συνήθως με το αντικείμενο που κουβαλούσαν. Έτσι συναντάμε κανηφόρους (που κουβαλούσαν καλάθια), υδροφόρους (υδρίες), πυρφόρους (λαμπάδες), φιαληφόρους (κουβαλούσαν σπονδικά αγγεία, τις φιάλες), θαλλοφόρους (κλαδιά) και κιστηφόρους (πλεκτά καλάθια ή ξύλινα κιβώτια). Ορισμένα σκεύη ή αγάλματα μεταφέρονταν με μεγαλοπρεπή τρόπο σε άρμα ή σε καράβι-όχημα. Έτσι μεταφερόταν ο καινούργιος πέπλος της Αθηνάς στα Παναθήναια και το άγαλμα του Διονύσου Ελευθερέως στα Μεγάλα Διονύσια. Στον αρχαϊκό Ύμνο στον Απόλλωνα παρουσιάζεται μάλιστα ο ίδιος ο θεός να οδηγεί την πομπή προς το δελφικό ιερό του. Πομπές αναφέρονται και σε άλλους εορτασμούς του Απόλλωνα, όπως στα Δαφνηφόρια της Θήβας και των Τεμπών.

Μία ιδιαίτερη μορφή πομπής που απέβλεπε στη συγκέντρωση δώρων για το ιερό, καλούνταν αγερμός. Στην Αθήνα πρωτοστατούσε η ίδια η ιέρεια της Πολιάδος Αθηνάς και στην Πέργη της Παμφυλίας η ιέρεια της Άρτεμης. Στα αθηναϊκά Θαργήλια και Πυανόψια (γιορτές του καλοκαιριού και του φθινοπώρου, αντίστοιχα) τα παιδιά τραγουδώντας άσματα εγκωμιαστικά και ευχετήρια περιέφεραν ένα κλαδί στολισμένο με καρπούς και "απαρχές", το οποίο ονομαζόταν Ειρεσιώνη. Μία ανάλογη παράδοση είναι επίσης γνωστή από τη Σάμο και τη Ρόδο.

Μία εκδήλωση με σημαντική διάδοση μεταξύ των ελληνικών πόλεων ήταν η τελετουργική αναπαράσταση του Ιερού γάμου. Κάτω από τον όρο αυτό κρύβονταν διάφορες μυθολογικές εκδοχές της πρωταρχικής ένωσης του Πατέρα Ουρανού με τη Μητέρα Γη. Άλλοτε πάλι η ένωση αυτή αποδιδόταν στο Δία και την Ήρα -όπως παρατηρείται στα Θεογάμια της Αθήνας- ή ακόμα σε εκείνη του Διονύσου και της Αριάδνης. Η τελευταία αυτή εκδοχή συνδέθηκε μεταγενέστερα με τα διονυσιακά μυστήρια και τη διαδικασία μύησης, στην οποία η ολοκληρωμένη ερωτική επαφή έπαιζε σημαντικό ρόλο. Στην Αθήνα εξάλλου η προσφορά της Βασίλιννας (γυναίκας του βασιλέως) στο θεό θεωρούνταν συμβολική αναπαράσταση της παράδοσης της Αριάδνης στο Διόνυσο από το Θησέα. Ενδεχομένως οι τελετές αυτές να προέρχονταν από πρωτόγονες πρακτικές μύησης των εφήβων στη σεξουαλικότητα.



| εισαγωγή | γράμματα | τέχνες | θρησκεία | Αρχαϊκή Περίοδος

Σημείωση: Επιλέγοντας τις εικόνες θα δείτε μια σύντομη περιγραφή.