Η μονωδία είναι ένα είδος λυρικής ποίησης που αναπτύχθηκε στα νησιά του Αιγαίου, κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Διαφέρει από τα άλλα είδη στα ανάμικτα μέτρα που χρησιμοποιεί, στη χρήση τοπικών διαλέκτων, στη θεματολογία και στον τρόπο εκτέλεσης. Οι ποιητές συνέθεταν στίχους και μουσική, που την ερμήνευαν οι ίδιοι παίζοντας λύρα. Απευθύνονταν μάλλον σε κλειστούς κύκλους φίλων και θαυμαστών και σε ορισμένες περιπτώσεις μόνο στην αυλή του προστάτη τους. Σημαντικότεροι εκπρόσωποι του είδους αυτού ήταν η Σαπφώ και ο Αλκαίος από τη Λέσβο, ο Ίβυκος από το Ρήγιο και ο Ανακρέων από την Τέω της Ιωνίας. Οι δύο τελευταίοι έζησαν για αρκετό καιρό στην αυλή του Πολυκράτη της Σάμου. Η Σαπφώ και ο Αλκαίος έγραφαν σε αιολική διάλεκτο, ενώ ο Ανακρέων και ο Ίβυκος σε ιωνική.

Η Σαπφώ έζησε στα τέλη του 7ου και το πρώτο μισό του 6ου αιώνα π.Χ. μία πολυκύμαντη ζωή, που την έφερε εξόριστη για κάποιο διάστημα στη Σικελία μαζί με την οικογένειά της, η οποία προφανώς μετείχε, επίσης, ενεργά στην πολιτική ζωή του νησιού. Η ίδια δίδασκε μουσική στα νεαρά κορίτσια των καλών οικογενειών της Λέσβου και της Ιωνίας. Το κύριο θέμα των ποιημάτων της ήταν ο έρωτας. Με μοναδική λεπτότητα και ευγένεια απέδωσε έντονα ομοφυλοφιλικά αλλά και ετεροφυλικά συναισθήματα. Δημιούργησε συχνά εικόνες ονειρικής ομορφιάς, που αποπνέουν ερωτισμό και καλούν σε συμμετοχή όλες τις αισθήσεις. Τα Επιθαλάμιά της ήταν έργα που προορίζονταν για το ευρύτερο κοινό. Μέχρι τα ρωμαϊκά χρόνια θεωρούνταν πολύ επιτυχημένη δημιουργός ερωτικών ποιημάτων. Για το ύφος του Αλκαίου οι αρχαίοι έλεγαν ότι έμοιαζε με πολιτική ρητορεία. Αναμφισβήτητα, εμπνεόταν από την ταραγμένη κοινωνική και πολιτική σκηνή της Λέσβου. Καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια και εξορίστηκε τρεις φορές, ώσπου τον συγχώρεσε ο Πιττακός, παρ' όλο που στα ποιήματά του καταφερόταν εναντίον και εκείνου. Εκτός από τα πολιτικά ασχολείται και με ερωτικά, συμποτικά και θρησκευτικά θέματα.

Ο Ίβυκος έγραφε σε ένα πλούσιο κι αισθαντικό ύφος και εξυμνούσε τη νεανική ανδρική ομορφιά. Όπως η Σαπφώ για τα κορίτσια που αγάπησε, έτσι κι ο Ίβυκος εξέφρασε τον έρωτά του με στίχους υμνητικούς για τον Ευρύαλο. Τέλος ο Ανακρέων, αφού συμμετείχε στον αποικισμό των Αβδήρων, έζησε στην αυλή του Πολυκράτη στη Σάμο, υπό την προστασία του Ιππάρχου στην Αθήνα και πιθανόν στην αυλή του Εχεκρατίδα στη Θεσσαλία. Τα περισσότερα από τα ποιήματά του αναφέρονται στον έρωτα και το κρασί. Χωρίς να συναγωνίζονται σε χάρη εκείνα του Ιβύκου, έχουν μία αμεσότητα και μία παιγνιώδη διάθεση, που τα έκαναν δημοφιλή για αρκετούς αιώνες μετά το θάνατό του.