Αριστοκρατία και πόλη



Μ έλη υψηλών αριστοκρατικών οικογενειών της Αυτοκρατορίας λαμβάνουν, στις αρχές του 14ου αιώνα, το αξίωμα της κεφαλής και φθάνουν στην πόλη αναζητώντας τη δόξα στο πεδίο της μάχης. Είναι γνωστοί δύο διοικητές του Μυστρά αυτή την περίοδο. Ο ένας, μέλος της οικογένειας των Καντακουζηνών, που ίσως λεγόταν Ματθαίος, ήρθε στον Μυστρά λίγο μετά το 1285 κι έζησε εκεί οκτώ χρόνια. Ο δεύτερος διοικητής, που το όνομα του μας είναι γνωστό, ήταν ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος Ασάνης (1315-1321). Στα χρόνια της δικής του διοίκησης, ανακτήθηκε από τους Βυζαντινούς η Αρκαδία με το σημαντικό κάστρο της 'Ακοβας.
Η άφιξη των νέων διοικητών, που ήσαν μέλη των ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων της Κωνσταντινούπολης, παρακίνησε αριστοκράτες Πελοποννήσιους, αλλά και Κωνσταντινουπολίτες, να κτίσουν και αυτοί σπίτια στην πόλη. Ο Μυστράς αναδεικνύεται σε σημαντικό κέντρο πολιτικής κι εκκλησιαστικής εξουσίας κι αναπόφευκτα προκαλούνται σημαντικές χωροταξικές ανακατατάξεις, αφού οι νέοι υψηλόβαθμοι κάτοικοι, για λόγους γοήτρου, καταλαμβάνουν κυρίως την περιοχή που περιβάλλει το ανάκτορο του διοικητή. Την ίδια περίοδο φθάνει στο Μυστρά κι ο δραστήριος μοναχός Παχώμιος από την Κωνσταντινούπολη και συμβάλλει στην ανέγερση της εκκλησίας της Οδηγήτριας, που με το νεοτεριστικό αρχιτεκτονικό της σχέδιο άσκησε μεγάλη επίδραση στα μεταγενέστερα εκκλησιαστικά μνημεία της βυζαντινής Πελοποννήσου.
Στις αρχές του 14ου αιώνα ανεγέρθηκε μια μεγάλη ιδιωτική οικία, δυτικά του ανακτόρου, που ήταν γνωστή στον κόσμο ως το "Παλατάκι". Από τη θέση των λίγων αριστοκρατικών οικιών που σώθηκαν, φαίνεται ότι ο Μυστράς δεν είχε μια ιδιαίτερη συνοικία όπου διέμεναν τα μέλη της άρχουσας τάξης. Ωστόσο τα περισσότερα σπίτια πλουσίων φαίνεται ότι ήταν συγκεντρωμένα σε δύο ζώνες. Η πρώτη ζώνη βρισκόταν στην 'Ανω Πόλη, γύρω από τα παλάτια, δηλαδή το κέντρο της πολιτικής εξουσίας και η δεύτερη στις νότιες γειτονιές του οικισμού, που δεν ήταν πυκνοκατοικημένες, αν και το έδαφος εκεί ήταν επίπεδο και κατάλληλο για την ανέγερση μεγάλων σπιτιών.
Διοικητικές αλλαγές Μυστράς - 1348-1400